Δημοσιεύθηκε σήμερα εδώ, ένα σημείωμά μου για την παιδεία μας και τη μορφωμένη γενιά της μεταπολίτευσης. Την ανυποψίαστη γενιά, που νόμιζε πως όλα τά 'κανε καλά. Είναι αυτή που επινόησε και το διπλανό πρόγραμμα!
Θα σταθώ μόνο στο φόβο που κρύβεται πίσω από τη σκέψη ότι «Ελλοχεύει ο κίνδυνος η επόμενη γενιά που σήμερα είναι στα σχολεία να γίνει πιο αμόρφωτη από τη γενιά που μορφώθηκε σωστά αλλά βιώνει τη κρίση» (βλ. εδώ). Αυτό δεν είναι ο πραγματικός φόβος. Γιατί η γενιά τούτη, κι όχι η επόμενη, είναι πραγματικά αμόρφωτη. Η γενιά αυτή που μορφώθηκε, αλλά δεν κατάλαβε πως η παιδεία δεν είναι εξειδίκευση, αυτή, δεν έμαθε τίποτε, παρόλα τα χρόνια που μπορεί να φοίτησε σε σχολεία και πανεπιστήμια. Κι ας θέλει να λέγεται η πιο μορφωμένη γενιά. Γιατί η γενιά αυτή δεν έμαθε πως ο μετασχηματισμός του παιδιού, σε ένα πολιτισμένο άνθρωπο, είναι θέμα μακράς και επίπονης διεργασίας για την ψυχική καλλιέργεια του παιδιού. Επίπονης για τον γονέα και δάσκαλο παιδαγωγό, και «επίπονης» ακόμη και για το παιδί.
Και είναι επίπονη η παιδαγωγική, γιατί το μικρό παιδί είναι «ο κύριος του έργου», κι ο γονέας, μαζί κι ο δάσκαλος, είναι ο παιδαγωγός-τεχνίτης. Ποτέ το «εργόχειρο» δεν είναι ανεξάρτητο από το υλικό. Αλλά, ακόμη κι αν η φύση του παιδιού είναι ασθενής, ελαττωματική, ακόμη και κακή, η εργασία του τεχνίτη-παιδαγωγού είναι αυθύπαρκτη, κι η σημασία της μεγάλη. Γιατί έχει μέσα της αγάπη για τον άνθρωπο. Γιατί ο παιδαγωγός δεν εργάζεται για να κάνει έναν καλό υδραυλικό, αλλά ένα καλόν, νοήμονα, συνεπή κι ενάρετο άνθρωπο, που μπορεί να γίνει καλός υδραυλικός και καλός σύζυγος και καλός πατέρας και καλός φίλος και καλός πολίτης και καλός... ο,τιδήποτε!
Δυστυχώς, στην πατρίδα μας, η μεταπολίτευση θεώρησε την παιδεία όργανο πολιτικών σκοπών. Και για τούτο, όλο το πολιτικό σύστημα, από τα πιο προοδευτικά πολιτικά κόμματα ως και τα πιο συντηρητικά, όλα, νοσφίστηκαν τις δυνάμεις της νιότης, κι αντί να την κατευθύνουν στην ικανο-ποίησή της (δηλ. στην υποβοήθησή της προκειμένου να αποκτήσει γνώσεις, ώστε να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει και να λύσει προβλήματα τεχνικά, επιστημονικά, πρακτικά κλπ. και να δημιουργήσει ένα νέο περιβάλλον εργασίας και ζωής), την κατηύθυναν στην εξυπηρέτηση των βραχυπρόσθεσμων και μακροπρόθεσμων δικών τους πολιτικών στόχων. Γι' αυτό η αφισοκόλληση, γι' αυτό οι καυγάδες των κομματικών νεολαιών, γι' αυτό οι συνεργασίες και οι δοσοληψίες με τις ψήφους και τις εκλογές και τα συμβούλια των διαφόρων βαθμίδων της εκπαίδευσης. Γι'αυτό ο κομματισμός στα σχολεία. Για να εκκολαφθούν οι στρατιές των μελών. Τάχα, πως διδάσκουμε στους μικρούς μαθητές την άσκηση της Δημοκρατίας! Φενάκη της Δημοκρατίας είναι ο κομματισμός των μικρών μαθητών! Φτάσαμε να έχουμε νέους που είναι μέλη πολιτικών κομμάτων πριν να γίνουν πολίτες! Και τούτο αντί να στιγματιστεί εγκαίρως, καλλιεργήθηκε ως δημοκρατικό δικαίωμα. Δυστυχώς, πολύ όψιμα, και πολύ επιφανειακά και προσχηματικά, αντιδράσαμε!
Οι μεταρρυθμίσεις στην Παιδεία, που πάντα αφορούσαν υπαλληλικά θέματα, ή απαλλαγή από μαθήματα, ή μείωση ύλης, και λοιπά παρόμοια, δεν συνιστούν στην ουσία μεταρρυθμίσεις. Συνιστούν απορρυθμίσεις.
Ο νόμος που καταργεί το μάθημα της γλώσσας και τοποθετεί αντ' αυτού το «μάθημα» για την εξοικείωση με τις καφετιέρες, κι αν μάλιστα επιδοτείται ο δάσκαλος που συμφωνεί με το πρόγραμμα για το μάθημα αυτό και το... προπαγανδίζει κιόλας, δεν έχουμε αληθή μεταρρύθμιση, αλλά αποπροσανατολισμό της παιδείας και καταβαράθρωση του στόχου της παιδείας.
Στην πατρίδα μας, ιστορικά, τα κατ' ιδίαν μαθήματα, ήταν επιδίωξη των γονέων που ήθελαν να προσφέρουν στα παιδιά τους κάτι περισσότερο. Σήμερα, η παράλληλη παιδεία έχει καθιερωθεί, λόγω της ανεπαρκούς παροχής της απαιτούμενης παιδείας στα σχολεία. Για τους λόγους που συμβαίνει αυτό, ας μη χαλάσουμε τις καρδιές μας. Όλοι έχουμε φίλους και συγγενείς δασκάλους και παιδαγωγούς και γνωρίζουμε τους προβληματισμούς τους! Έχουμε και παιδιά και γνωρίζουμε και τους δικούς μας προβληματισμούς! Ας σκεφτούμε λοιπόν, πριν κατηγορήσουμε κάποιον, ή πριν του αποδώσουμε το σύνολο των ευθυνών για τα κακώς κείμενα της δημοσίως παρεχόμενης παιδείας μας, τη δική μας αναλογία ευθύνης: Τί ζητήσαμε από τους δασκάλους των παιδιών μας, τί μάθαμε από τους δασκάλους των παιδιών μας για τα παιδιά μας ως μαθητές, τί προσφέραμε στους δασκάλους των παιδιών μας, πώς είδαμε τη σχέση μας με τους άλλους γονείς και με τα άλλα παιδιά-συμμαθητές των παιδιών μας; Πώς φερθήκαμε στους δασκάλους των παιδιών μας και πώς μας φέρθηκαν αυτοί;
Οφείλουμε πάντως, να εξετάσουμε εκείνο που η Πολιτεία έκανε ή δεν έκανε, ως προς την λειτουργία των σχολείων: Την θεσμοποιημένη παρουσία και ευθύνη του Δασκάλου, τις απαιτήσεις του σχολείου από τους μαθητές, και την οριοθέτηση των παρεμβάσεων και επεμβάσεων των γονέων στην λειτουργία των σχολείων και στην άσκηση του παιδαγωγικού έργου των δασκάλων. Είμαστε ικανοποιημένοι από αυτό; Θα έλεγα όχι. Θα έλεγα πως τις περισσότερες φορές η παιδεία θεωρήθηκε ένας πίνακας ζωγραφικής, που ο κάθε περαστικός, έβαζε και μια πινελιά, μέχρι που μας χτύπησε ο φόβος πως μπορεί να μας μείνει η ρετσινά της αριστείας!
Όπως φαίνεται, τελικά θα κλείσουμε τελείως κι όσα σχολειά εξακολουθούν να λειτουργούν κάπως, ώστε να μην κινδυνεύουμε να κατηγορηθούμε για κακή εκπαίδευση.
Θα ήθελα να ιδώ κάτι καλύτερο. Αλλά, φοβάμαι πως, όπως λέει κι ο Καβάφης στη Σατραπεία του:
Μας εμποδίζουν ευτελείς συνήθειες
και μικροπρέπειες κι αδιαφορίες...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου