Μια βασίλισσα στον ουρανό

 

Από σήμερα, τ' αστέρια στον ουρανό, είναι περισσότερα. 

Γιατί, από σήμερα, 

ανάμεσά τους θα είναι και η Αμαλία. 

Εξαγνισμένη από τον πόνο, 

βρέθηκε στις ουράνιες Μονές, αφήνοντας τα παιδιά, τον καλό της, 

τους γονείς, τον αδελφό της, κι όλους τους φίλους της,

κατάπληκτους από τούτη την απώλεια. 

Κι όλοι εμείς, 

ως  Χορός των οικείων και των φίλων, 

ψελλίζουμε  συντετριμμένοι  ετούτο το θρηνώδες χορικό,  

το εγκώμιο μαζί και ικεσία, για αιώνια ανάπαυση, αυτής της βασίλισσας της αγάπης.

 ***

Σπλάγχνο μου, Κόρη μου,

Βασίλισσά μου,

Μάνα, μανούλα, μαμά

και Κυρά μου,

Άγγελε της ζωής μου,

παντοτινέ μου σύντροφε 

στα όνειρα και στους καημούς μου, 

γλυκό μου της ζωής ξεκίνημα,

φωλιά, αγκαλιά και απάγγειο μου,

ιδανικό  μου κι όραμα,

καρδιά, παρηγοριά κι ελπίδα μου

τα μάτια σου κλείσανε 

την λάμψη μιας πανσελήνου,

κι απόμεινε το φεγγάρι μισό,

μάταια να φωτίζει 

την απέραντη θλίψη

που κάθησε στα δικά μας τα μάτια

την καρδιά μας να κάνει κομμάτια

κι  αδειανή, 

ορφανή, την αγκαλιά μας αφήκε.

Αγιάτρευτη θλίψη,

τα μάτια με χάος γεμίζει,

και τ' αφήνει στεγνά,

στερεμένα.

Ο δρόμος που έκανες 

μέσα στον πόνο,

τις ζωές μας, αξεδιάλυτα ένωσε 

κι ένα μας έκανε.

Τονε κόψαμε τόσα κομμάτια,

που πια το πιστέψαμε, 

πως δεν θα μπορούσε,

από μας, να σε πάρει.

Μα δεν ορίζουμε εμείς την ζωή

Και οι άδηλες,  Κύριε, βουλές Σου

δεν μπορούν, για την ώρα,

παρηγοριά να μας δώσουν.

΄Ομως,  αφού τόσο το θέλησες, 

στους κόλπους σου να την καλέσεις,

κι αδειανή την αγκαλιά μας αφήκες, 

δέξου, τουλάχιστον, 

Κύριε,

μια ικεσία,

μέσα από τα πυρπολημένα σπλάγχνα,

ημών, των κοπιώντων και πεφορτισμένων:

Τόσο νέα, τόσο ακριβή κι αγαπημένη

μόνη πια, μην την αφήσεις!

Αλλά, 

κράτησέ την στην αγκαλιά σου,

όπως κι Εσέ, παιδί, 

η Παναγία Μάνα Σου κρατούσε,

κι όπως Εσύ, γλυκά,

σαν τα παιδία προσκαλούσες  

να έρθουν προς Σέ.

Γιατί είναι η μονάκριβή μας, Κύριε,

και γιατί είμαστε πολλοί 

αυτοί που το ζητάμε,

αυτοί,

που τόσο πολύ την αγαπάμε.

Και γιατί μόνο Εσύ,

Κύριε, 

μπορείς να σηκώσεις

τον πόνο αυτόν, 

τον αφόρητο,

κι αβάσταχτο, 

τον ανθρώπινα αναπότρεπτο,

τον βαρύ, 

τον απόλυτο πόνο,

όπως και κάθε πόνο,

για όλους εμάς,

σαν που είμαστε τέκνα Σου.

Οι χαρακτήρες και η ωριμότητα του ζευγαριού

 
Ετούτο είναι ένα γράμμμα, που απευθύνθηκε κάποτε σε ένα αγαπημένο ζευγάρι σαν έπαψε να συνεννοείται. Τους έγραψα, σαν μητέρα, και για τους δυό τους,  κι όχι σαν συνήγορος του ενός. Ξεδίπλωσα την στοργή μου γι' αυτούς, και τώρα εδώ παραθέτω τα κυριότερα σημεία από εκείνο το "έδος οδύνης"(*),  μια και θαρρώ, πως ετούτο το θέμα αφορά όχι μόνο αγαπημένους, ή πελάτες ενός δικηγορικού γραφείου, αλλά και τον καθένα μας, που μπορεί να βρεθεί σε μια κρίσιμη καμπή στην συμπεριφορά και στις παρανοήσεις του.


Γνωρίζω, από πείρα τόσων χρόνων στο επάγγελμα και στις διαφορές των ανθρώπων, πως κάθε δυσαρμονία στη συνεννόηση ενός ζευγαριού, έχει άμεσο αντίκτυπο στα παιδιά, όπου υπάρχουν παιδιά. Κι είναι εύλογο οι διαφορές χαρακτήρα, να δημιουργούν εντάσεις. Αλλά αυτές ακριβώς οι διαφορές, θα μπορούσε να είναι και η αιτία δημιουργίας και προόδου. 

Όταν συμβαίνει και οι  διαφορετικοί χαρακτήρες είναι διαρκώς ασυνεννόητοι, εριστικοί και -συνεπώς- ασύμβατοι μεταξύ τους, ετούτο σηματοδοτεί πως οι άνθρωποι έχουν  (και σαρκώνουν με τα έργα τους)  διαφορετικές αξίες ζωής, όπως συμβαίνει όταν ο ένας πιστεύει στην κλοπή κι άλλος στην ελεημοσύνη.  Εδώ μιλάμε για τους διαφορετικούς που αποκλείεται να συνεννοηθούν.

Αλλά οι άνθρωποι, δεν είναι όλοι ίδιοι. Όπως και στη φύση. Δεν έχουμε μόνο ένα ζώο ή ένα φυτό. Οι άνθρωποι είναι διαφορετικοί στον χαρακτήρα και στην ιδιοσυγκρασία, στην μόρφωση και στις συνήθειες. Διαφορετικοί, αλλά με μια διαφορετικότητα που θα μπορούσε να τους κάνει  να συνεργάζονται, να αλληλεπιδρούν, να αλληλοσυμπληρώνονται, να αλληλοδιορθώνονται, να αλληλοβοηθούνται. 

Εξ άλλου, εκείνοι που είναι απολύτως «ίδιοι κι όμοιοι» αποφασίζουν -και μάλιστα συνωμοτικά και συνήθως κρυφά από όλους τους άλλους-

1. για τα δικά τους οικονομικά-πολιτικά ή άλλα συμφέροντα, και μάλιστα, εναντίον άλλων,
2. για κοινά επιχειρηματικά πλάνα -καταδυναστευτικά της αγοράς-,
3. για κοινά εγκληματικά, απόκρυφα  κι ανωμολόγητα πλάνα,
4. για ανάρμοστες απολαύσεις, κ.ο.κ..

Σε μια σχέση μπορεί να υπάρχουν καλές και κακές στιγμές. Όμως οι οικογένειες, κυρίως όταν περιλαμβάνουν και παιδιά, δεν είναι σαν κάθε άλλη σχέση. Σε μια τέτοια "σχέση" δεν μπορούμε "να είμαστε επισκέπτες" και να μην έχουμε ευθύνες και υποχρεώσεις. Προ πάντων, όχι, αν η σχέση αυτή αφορά την οικογένειά μας.

Από την στιγμή που αποκτάμε παιδιά, οι ευθύνες μας προς τον κόσμο ολόκληρο, εστιάζονται πρωτίστως στα παιδιά μας. Γιατί αυτά μας εμπιστεύτηκε η ζωή να προστατεύουμε. Και δεν έχει καμμιά απολύτως σημασία ποιοί είμαστε και πώς είμαστε μέσα μας. Ιδιαίτερα μάλιστα όταν τα παιδιά εξαρτώνται για τις κατευθύνσεις της ζωής τους, και για την ψυχική και ηθική τους υγεία από εμάς, τους γονείς τους.

Η ψυχική γαλήνη και η ασφάλεια του οικογενειακού περιβάλλοντος που απαιτούνται για την ομαλή ανάπτυξη του παιδιού και ιδιαίτερα του εφήβου, είναι υπόθεση που πρέπει να εξασφαλίζεται αδιατάρακτα κι από τους δυο γονείς. Γιατί αυτοί, είναι υπεύθυνοι για τούτο το έργο.Και  δεν αρκούν τα λόγια. Απαιτείται και το παράδειγμα των γονέων (δηλ. αγαπητική, στοργική και συμπεριφορά αποδοχής μεταξύ τους στις τρέχουσες καταστάσεις).  Και μάλιστα χωρίς καθόλου λόγια. [Τα παιδιά το νοιώθουν στην χροιά της φωνής μας, στις κινήσεις μας, στο χαμόγελο και -κυρίως- στην έλλειψή του].

Το σωστό οικογενειακό κλίμα δεν μπορεί να το πετύχει μονάχα ο ένας, ή μοναχός του ο καθένας από τους γονείς, όσο και να προσπαθεί. Κάτι τέτοιο, γρήγορα γίνεται αντιληπτό, από τα πανέξυπνα σημερινά παιδιά, και είναι (κούφιες και μη πειστικές) οι προσπάθειες συγκάλυψης της απουσίας αγάπης.

Η αγάπη είναι επιλογή. Ο έρωτας είναι αστροπελέκι. Ερωτευόμαστε πριν αγαπήσουμε, ίσως, για να ανθίσουμε στην ωραιότερη ώρα της ζωής μας. Αλλά, επιλέγουμε να αγαπάμε για να δώσουμε καρπούς στη ζωή μας.

Επειδή η αγάπη είναι επιλογή, μας χαρίζει την πληρότητα της ωριμότητας. Μας χαρίζει ικανοποίηση (από τα αποτελέσματα που παίρνουμε) για τους κόπους μας.

Όμως, οι -τυχόν καθημερινές ή συχνές-   ανατροπές στις επιλογές μας, συνιστούν ψυχική αστάθεια κι ανωριμότητα, και φυσικό επακόλουθο αυτής της αστάθειας, είναι μια εγωπαθής εσωστρέφεια που επικεντρώνεται στην διαρκή αναζήτηση της προσωπικής απόλαυσης. Το ίδιο και οι εμμονές με τις εγωπαθείς και ιδιοπαθείς ενασχολήσεις μας, που συχνά αποβαίνουν σε βάρος των ευθυνών μας. Έτσι συμβαίνει όταν παλιμπαιδίζουμε, ή όταν αρνούμεθα να μεταβούμε στο επόμενο ψυχολογικό στάδιο ωριμότητας. Η ωριμότητα, δεν είναι ένα τυχαίο περιστατικό, στη ζωή μας. Είναι η φυσική μας κατάληξη.

Ο ώριμος άνθρωπος ελέγχει τα πάθη και τα ένστικτά του. Ο έφηβος όχι. Έφηβοι είμαστε για λίγα χρόνια, αλλά τα περισσότερα χρόνια της ζωής μας, τα ζούμε ως ώριμοι, που ωρίμασαν πνευματικά, ή ως ώριμοι ηλικιακά που δεν κατάφεραν να ωριμάσουν πνευματικά, κι αυτοί αποτελούν θλιβερές ανθρώπινες καρικατούρες, καταγέλαστες κι αταίριαστες με οποιαδήποτε ηλικία.

Ο άνθρωπος ωριμάζει από τις ευθύνες του, κι όχι από τα κέφια του. Κέφια και χιούμορ πρέπει να έχουμε πάντοτε, αλλά δεν παίρνουμε τις σημαντικές αποφάσεις της ζωής μας πάνω στα κέφια μας, πολύ περισσότερο, όταν εξαρτώνται από τις αποφάσεις μας αυτές και άλλοι άνθρωποι, και μάλιστα τα παιδιά μας.

Ο άνθρωπος ωριμάζει κι από τις εμπειρίες του, και από τις πνευματικές διεργασίες εξαιτίας αυτών των εμπειριών, κι όχι μόνο από τις ώρες που αφιερώνει σε μια δουλειά. Οιώρες εργασίας μετράνε πείρα για το αντικείμενο της εργασίας.  Αλλά, ώρες δουλειάς μετράνε και οι μηχανές, και τα βόδια στο αλώνι, αλλά μονάχα ο μηχανουργός ξέρει πότε χάλασε η μηχανή και μονάχα ο ζευγάς πότε τελειώνει το αλώνισμα.

Ο καθένας μας, μπορεί να ζεί την δική του ζωή,  με τις επιλογές του. Αλλά εάν με τις επιλογές μας εμποδίζουμε τα παιδιά μας, να αναπτυχθούν και να ζήσουν με ψυχική και πνευματική υγεία, αυτό -τελικά- θα είναι η ανατροπή του γονικού μας ρόλου. Και αυτό θα αποτελεί ευθύνη ολοκληρωτικά δική μας, και ίσως να μην μπορούμε πια, να κάνουμε κάτι για να το διορθώσουμε. Και πώς να διορθώσουε τα λάθη του παιδιού μας, όταν εμείς κάνουμε τα μεγαλύτερα λάθη, και μάλιστα απέναντι στα ίδια τα παιδιά μας;              

Συχνά συμβαίνει όταν οι σχέσεις διαταράσσονται, οι «διαταραγμένοι» γονείς, να προσφέρουν χάδια , υποχωρήσεις και ακριβά δώρα στα παιδιά τους, κάτι σαν εξαγορά της ενοχής τους για την απουσία τους από την ζωή των παιδιών τους. Κι όσο μεγάλη είναι η απουσία τους, και η μη εκπλήρωση της ευθύνης τους προς την οικογένεια, τόσο μεγαλύτερα κι ακριβότερα είναι τα δώρα τους.

Η ζωή, μας χαρίζει ανεκτίμητα δώρα: σύντροφο, παιδιά, υγεία, επαγγελματική δράση, εισοδήματα. Και συχνά συμβαίνει να μην τα εκτιμούμε σοβαρά, όσο τα έχουμε. Κι ο Χριστός, μας το είπε ξεκάθαρα: Τιμήστε τα τάλαντα που σας δόθηκαν, πολλαπλασιάστε την πρόσοδο από αυτά. Εκείνος που θα παραβεί τον νόμο τούτον «και ό έχει, αφαιρεθήσεται από αυτού».  

Είναι μεγάλος ο φόβος, όταν έχουμε τιμηθεί τόσο πολύ, όταν έχουμε απολαύσει τέτοιες δωρεές και τιμές, να τα χάσουμε όλα αυτά, από μια στάση μας επιπόλαιη και λανθασμένη, άσκεφτη κι εγωϊστική. Τότε , όσο πιο ψηλά είχαμε βρεθεί,  τόσο πιο πολύς και μεγάλος θα είναι ο θόρυβος κι ο κουρνιαχτός που θα σηκωθεί από την πτώση μας. Κι είναι κρίμα να γελάνε σε βάρος μας, και για τα άσκεφτα παθήματά μας, οι χειρότεροι και οι αναιδείς, μόνο και μόνο επειδή δεν μετρήσαμε και δεν οριοθετήσαμε τις στιγμιαίες μας αυτοκαταστροφικές κι επιπόλαιες τάσεις.

Δεν αρκούν στα παιδιά μας, τα φιλιά και τα λεφτά που (θα) τους δίνουμε. Χρειάζονται και την αγάπη μεταξύ των γονιών τους,  πιο πολύ από την αγάπη μας προς αυτά. Γιατί η αγάπη προς τα παιδιά είναι ένστικτο, κι ένστικτο έχουνε και τα ζώα, ενώ η αγάπη μεταξύ των γονιών είναι ψυχική και πνευματική επιλογή. Και ζούμε μόνο με τις επιλογές μας. Έτσι, αυτή η επιλογή, η συνείδητή αυτή επιλογή, θα αποτελεί πρότυπο για τα παιδιά μας: Πως, δηλ.,  μετράει η οικογένεια, πάνω από τα γούστα, όσο κόπο, προσφορά, σταυρό ή θυσία και αν απαιτεί. Και μετράει για τους καρπούς της.

Γιατί είναι ζήτημα αξιοπιστίας και ευθύνης. Είναι ο λόγος του εντίμου πολίτη στην «Εκκλησία του Δήμου». Είναι ο τρόπος για να έχουμε λόγο που να ακούγεται στην «αγορά», κι όχι λόγο για να γελάνε οι άλλοι, όπως συμβαίνει όταν είμαστε αναξιόπιστοι, αλαζόνες και ματαιόδοξοι.

Κι ακόμη, μην ξεχνάμε, πως ο γάμος είναι υπόσχεση ευθύνης και έργου, κι απόδειξη του λόγου μας αυτού, είναι τα αποτελέσματα του γάμου μας.

Επί πλέον, κάθε αλλαγή των προτεραιοτήτων μας, απαιτεί σεβασμό των άλλων και υπεύθυνη στάση. Έντιμη, απέναντι στις ευθύνες μας. Η Ελευθερία έχει νόημα όσο και η ευθύνη. Μια ελευθερία χωρίς ευθύνη, είναι η ελευθερία του εφήβου, του γέροντος, και του πνευματικά νοσούντος.

Οι λάθος επιλογές, μερικές φορές είναι κρίσιμης σημασίας. Γιατί τα αποτελέσματά τους είναι αναπότρεπτα. Έτσι, π.χ. δεν μπορείς να σκοτώσεις την ψυχή του άλλου, λίγο, ή για λίγο. Δεν μπορείς να ακρωτηριαστείς (ή να ακρωτηριάσεις κάποιον) λίγο ή για λίγο χρόνο. Δεν μπορείς «να γκρεμίσεις ένα σπίτι» για λίγο. Δεν μπορείς να γίνεις ασυνεπής, αναξιόπιστος ή ανήθικος, για λίγο χρόνο. Αυτές οι αποφάσεις και οι ενέργειες συνοδεύουν και σημαδεύουν μια ολόκληρη ζωή.

Ασφαλώς, δεν είμαστε αλάθητοι. Όμως, η διόρθωση των λαθών  μας είναι κι αυτή μια επιλογή, που συχνά δεν την κάνουμε, σαν να θέλουμε  να θεωρηθούμε αλάνθαστοι, τάχα, και ελεύθεροι!

(*) Σημείωση: έδος οδύνης = έδρα, εστία του πόνου

Είναι ορόσημο οι εισαγωγικές για το πανεπιστήμιο;

 

Eτούτο το σημείωμα γράφεται για χάρη των μικρανεψιών μου. Κι η βασική του ιδέα εκπορεύεται από τα χρόνια που μιλούσα με τα παιδιά μου, για τα ζητήματα αυτής της περιόδου της ζωής τους.

Και καθώς θυμάμαι τα αντίστοιχα δικά μου χρόνια που περάσανε, θαρρώ πως για το στάδιο αυτό τα ερωτήματα είναι ίδια, ο τρόπος που τίθενται, μόνο, αλλάζει, ασχέτως εποχής. Ασφαλώς, η αποκτημένη εμπειρία, είναι μια σοφία προσωπικά αχρείαστη, αλλά είναι πολύ χρήσιμη όταν πρέπει να κινηθείς έχοντάς την.

Ως γονείς, έχουμε στην σκέπη την φροντίδα και την εποπτεία μας, όσο γίνεται, τα παιδιά μας και τα παρακολουθούμε, με ενδιαφέρον και αγωνία, καθώς αναπτύσσουν διάφορες τάσεις, κλίσεις, προτιμήσεις, συνήθειες, ή καθώς κάνουν τις πρώτες τους επιλογές.

Θα πρέπει να είμαστε σε θέση να διακρίνουμε τις διαφοροποιήσεις του παιδιού μας από την κοινή μας μέχρι τότε ζωή,  και να αναζητούμε τον λόγο αυτής της διαφοροποίησης. Γιατί, πρέπει να το γνωρίζουμε καλώς, εμείς οι γονείς, πως είμαστε, πάντα, το πρώτο παράδειγμα. Είτε προς μίμησιν,  όταν προσφέρουμε αγάπη, ασφάλεια, βεβαιότητα κι εμπιστοσύνη, είτε προς αποφυγήν, όταν το παράδειγμά μας έχει αρνητικό ισοζύγιο. Αλλά, αυτό δεν προκύπτει από την αρχή. Εκ των υστέρων βλέπουμε αν τα παιδιά μας ακολουθούν το παράδειγμά μας, κι αν κράτησαν πολλά ή λίγα, από όσα τους μάθαμε, κι από όσα ζήσαμε μαζί τους.

Στην διάρκεια της εφηβείας του ο νέος επιθυμεί και ονειρεύεται. Αλλά, συχνά, δεν έχει τα ερεθίσματα για να αντιληφθεί το κόστος των επιθυμιών και των ονείρων του. Και, προφανώς, δεν έχει την δυνατότητα να καταβάλει όλο το κόστος που απαιτείται για την υλοποίησή τους. Γι' αυτό, συχνά, καταφεύγει στους γονείς και ζητάει την χρηματοδότηση των επιθυμιών και των ονείρων του. Άλλοτε σεμνά και συνεσταλμένα, άλλοτε αγενώς, απαιτητικά και πιεστικά. Κι όταν συμβαίνει, και συχνά συμβαίνει στις μέρες μας, να περνάνε οι άνθρωποι οριακές καταστάσεις, τέτοιες απαιτήσεις και διλήμματα, χρήζουν μεγάλης προσοχής και προϋποθέτουν σπουδαίες ψυχολογικές και παιδαγωγικές ικανότητες των γονέων.

Γιατί; Μα επειδή τα παιδιά μας πρέπει να μεγαλώσουν με την προοπτική να είναι ελεύθεροι και υπεύθυνοι άνθρωποι. Να μπορούν να διατυπώσουν τις επιθυμίες και τα όνειρά τους και να είναι διατεθειμένα να αγωνιστούν για να τα σαρκώσουν. Να τα υλοποιήσουν.

Είναι πολύ σημαντικό να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να κατανοήσουν πως, ως γονείς τους, δεν είμαστε οι υπηρέτες τους. Ούτε τα αφεντικά τους. Είμαστε γι' αυτά η αγκαλιά και το λιμάνι, το σχολείο και το εφαλτήριο, για την ζωή τους ολόκληρη. Θα είμαστε πάντα όπου μας χρειάζονται, κι όταν δεν θα μπορούμε να είμαστε κοντά τους, θα είναι μαζί τους η αγάπη μας γι' αυτά και η πεποίθησή μας πως μπορούν να τα καταφέρουν, γιατί ξέρουν, γιατί έμαθαν, να επιλέγουν το καλύτερο.

Ορόσημο από μόνο του, στην ζωή του παιδιού μας, αποτελεί το γεγονός της ολοκλήρωσης της φοίτησής του στο λύκειο. Και τούτο, γιατί από την επομένη, αρχίζει -πρακτικά- μια περίοδος αναζήτησης και δρομολόγησης της προσωπικής του πορείας για την ζωή του. Αρχίζει η περίοδος των επιλογών του και της ευθύνης του. Μέχρι εκείνη την στιγμή, όλα όσα ζούσε ήταν μέριμνα, "προσφορά' και "δυνατότητες" που η οικογένειά του είχε, και του έδωσε.

[Για την ακρίβεια τίποτε δεν αρχίζει από την μιά μέρα στην άλλη. Όλα γίνονται κάποια στιγμή, επειδή κάποια άλλη στιγμή, κάποια προηγούμενη περίοδο, έχουνε γίνει πολλά από εκείνα που αποτελούν "την αναγκαία προϋπόθεση" για την ωρίμαση, την υπευθυνότητα, την φιλοπονία, την εντιμότητα των αναζητήσεων και των επιλογώντου παιδιού μας].

Στα χρόνια μας, αστειευόμενοι, οικτίραμε τους ανεπρόκοπους που απομυζούσαν οικονομικά τους γονείς τους, τεμπελιάζοντας, χαρακτηρίζοντάς τους "παράσιτα", κι αυτοσαρκαζόμασταν  ως "καταξιωμένα παράσιτα" λόγω της εισαγωγής μας στο πανεπιστήμιο. Θαρρούσαμε πως η εισαγωγή μας στο πανεπιστήμιο, μας "επέτρεπε", μας έδινε άλλοθι, για να έχουμε μια παράταση στο να ζούμε -κατά κάποιο τρόπο- σε βάρος των γονιών μας.

Εφηβικοί αστεϊσμοί, που είχανε κάποιο νόημα, την εποχή που δεν γνωρίζαμε το νόημα της ζωής που στη συνέχεια θα σαρκώναμε με τα έργα, τις επιλογές και τους κόπους μας.

Το τέλος των μαθητικών χρόνων, των χρόνων της αγωγής και της στοιχειώδους μάθησης, δρομολογεί επιτακτικά πια, διαδικασίες και προσδοκίες για τα επόμενα στάδια της ανάπτυξης του ανθρώπου, προς την κατεύθυνση της αυτονομίας των επιλογών και της ανάληψης της προσωπικής του καθενός ευθύνης, καθώς και του κόστους αυτών των επιλογών.

Με αυτά κατά νού, με τις εισαγωγικές στο πανεπιστήμιο, οι νέοι μας καθίστανται "ακαδημαϊκοί πολίτες". Δηλαδή πολίτες που θέλουν να έχουν λόγο στα κοινά, στην ζωή, την δική τους και των άλλων. Αλλά, πρέπει να τους βοηθήσουμε να καταλάβουν, πως μόνο ο ελεύθερος άνθρωπος, μπορεί να έχει λόγο. Γιατί ο ελεύθερος άνθρωπος έχει ευθύνη, και υποχρεώσεις. Στο βαθμό που αναλαμβάνουμε τις ευθύνες μας, κι εκπληρώνουμε τις υποχρεώσεις μας, είμαστε μέτοχοι της ζωής και διεκδικούμε μερίδιο στην δημιουργία, στην συνεισφορά και στην αλληλεγγύη προς τους ενδεείς.

Κι αν θέλουμε να μιλάμε για όσα πολιορκούν την σκέψη και την καρδιά μας, θα πρέπει να φροντίσουμε ώστε αυτά που επιθυμούμε να μην μας κάνουν να αισθανόμαστε ντροπή, να μην έχουμε τάσεις φυγής κι αποφυγής, και να μην επιθυμούμε να κρυφτούμε για να αποφύγουμε την έκθεση στην εποικοδομητική κριτική.

Κι είναι καιρός, να σταθούμε κοντά στον έφηβο, κοντά στον προβληματισμένο νέο και να τον βοηθήσουμε να ανακαλύψει την πνευματική ανησυχία, τις αξίες που φωτίζουν το δρόμο της ζωής, τις αρχές που στέκονται αρωγοί στην δημιουργία και την παραγωγή, την συνέπεια λόγων και έργων που προϋποτίθεται σε κάθε προσπάθεια και σε κάθε προγραμματισμό και την πίστη που χαλυβδώνει τον χαρακτήρα και ισχυροποιεί το φρόνημα, καθώς ανοίγει τα φτερά του στη ζωή ο άνθρωπος.

Δεν θα επιτύχουν όλες οι προσπάθειες, ούτε θα ευοδωθούν όλα τα όνειρα. Μα αν δεν προσπαθήσουμε, δεν θα γνωρίσουμε τις δυνάμεις μας και τις ελλείψεις μας. Τα ισχυρά και τα αδύνατά μας σημεία, και δεν θα μπορέσουμε να διορθώσουμε τα λάθη, τις υπερβολές, την ματαιοδοξία και την αλαζονεία μας. Τις εμμονές και τις αστοχίες μας.

Και να προσέξουμε, γιατί... αν τα έργα μας και τα όνειρά μας δεν λαμπρύνουν την ζωή μας,  είναι που τα έργα και τα όνειρά μας είναι σκοτεινά, στενώς ιδιω-τικά κι εγωϊστικά, αντίθετα στο φως, την χαρά, την αγάπη προς τον άλλο άνθρωπο, την δημιουργία και την συμμετοχή μας σε ένα γίγνεσθαι όπου δεν είμαστε οι μόνοι, γύρω από τους οποίους στρέφεται όλος ο κόσμος.

Στα πρώτα σου γενέθλια

 

Τη μέρα που ήρθα να σε συναντήσω για πρώτη φορά, για λίγο μόνο, άνοιγες τα ματάκια σου. Στην αγκαλιά μου δεν στεκόσουν παρά για μια στιγμή μονάχα, όσο και νά 'θελα να σε νοιώσω πάνω στην καρδιά μου. Μικρούτσικο μωράκι, διαρκώς αναζητούσες τη μαμά σου, την πηγή της ζωής σου, την τροφό, το απάγγειο στους πόνους σου και εξερευνητή των αναγκών σου.

Μα ήρθε η ώρα που άκουγες προσεκτικά την κουβέντα μου, κι αποκρινόσουν στα καλέσματά μου. Μου γελούσες! Μου μιλούσες παλεύοντας μέσ' από τα σπάργανά σου, κι αφηνόσουνα  στην αγκαλιά μου, έτσι που χτυπούσαν οι καρδιές μας, μαζί, η μιά πάνω στην άλλη.

Μα όταν όταν ήρθες για να βαφτιστείς, πόσο είχες μεγαλώσει! Πέντε μηνών, κι ήσουνα κοτζάμ άντρας! σοβαρός μας κοιτούσες, χαρούμενος μας γελούσες, γύριζες τούμπες,  κρατούσες παιχνιδάκια που πηγαινοέρχονταν μπροστά σου και προσπαθούσες να καταλάβεις τί άραγε να ήτανε αυτός ο κόσμος γύρω σου, που σε καμάρωνε και χαιρότανε μαζί σου.

Ο νονός και θείος σου, για ώρα σε κρατούσε αγκαλιά, και σε κοίμιζε στους κόλπους του. Ο παππούς χαιρότανε και καμάρωνε, κι η αγκαλιά του λιμάνι προς ώρας.

Απίστευτος άνθρωπος 10 μηνών, στην άλλη συνάντησή μας, σκανταλιάρης και δραστήριος, εξερευνητής! Όταν δεν γυρόφερνες μονάχος, περπατούσαμε χεράκι-χεράκι και γυρίζαμε όλο το σπίτι. Με επιτηδειότητα, μικρούλη μου, έκανες το βαθύ κάθισμα για να καθίσεις μπροστά στο τραπέζι του σαλονιού. Και με δυνατή έλξη σηκωνόσουν ορθός για να διευθύνεις από το τραπεζάκι του σαλονιού, την κυκλοφορία μικρών αυτοκινήτων κι άλλες παρόμοιες εργασίες!

Αλλά εκείνο που μου κάνει εντύπωση γλυκέ μου, είναι το πώς με κοιτάζεις και χαίρεσαι στο skype,  ιδιαίτερα όταν συμβαίνει να είμαι στολισμένη κατά τις συνεντεύξεις μας![Και πόσο φευγαλέα (αδιάφορα;) με κοιτάς, όταν αυτό δεν συμβαίνει!] Ας είναι! Όπως και να το κάνουμε, είσαι ένας άντρας που το φλέρτ του με τρελαίνει!

Ναι γλυκέ μου, έχεις κλέψει την καρδιά μου, κι είσαι μονάχα 12 μηνών! Να ζήσεις, ακριβέ μου, να εκατοχρονίσεις εν Κυρίω, ευλογημένος και φωτισμένος!

Κι εμείς, να αξιωθούμε να σου προσφέρουμε το καλύτερο παράδειγμα και να χαιρόμαστε για τις αρετές σου.

Να ζήσεις, εγγονέ μου!

Μια τέτοια νύχτα σαν άλλοτε...Μια τέτοια νύχτα σήμερα...

 

Πόσοι από εμάς τους μεγάλους δεν θυμόμαστε τις πρωτοχρονιάτικες προσδοκίες μας, πόσοι διαψευσθήκαμε και πόσες φορές χαρήκαμε αληθινά την ημέρα της πρωτοχρονιάς!

Τα παιδικά μας χρόνια αλησμόνητα μένουν, για τις προσδοκίες και για τις χαρές που είχαμε, αλλά και για τις λύπες, που σημαδέψανε την ζωή μας, και ωριμάσανε την σκέψη μας.

Μικρά, στο παραγώνι, ακούγαμε τις ιστορίες του μπαμπά, κι εκστασιαζόμασταν, αλλά έτσι ανακατεμένα που είμασταν, μικρά και μεγάλα μαζί, οι ιστορίες δεν μπορούσανε να είναι πάντα φανταστικές, με υποθέσεις ανύπαρκτες. Γιατί οι μεγαλύτεροι δεν άφηναν τα ψεύτικα τερτίπια να στεριώσουν. Οι μεγάλοι ρωτούσανε, κι οι μικροί μαθαίνανε πριν την ώρα τους. Κι έτσι, όλοι, μικροί μεγάλοι, μάθαμε την αλήθεια για τα πράγματα. Και μάθαμε πως Αγιοβασίλης για τον καθένανε είναι εκείνος που τον φροντίζει και τον αγαπά. Εκείνος που προφταίνει τον πόνο κι ανακουφίζει την μοναξιά και την φτώχεια. Εκείνος που αγαπάει όλους τους ανθρώπους που «ποιμαίνει», κι υπακούει μονάχα στη φωνή Θείου, του δικαίου και της ελεημοσύνης. Κι ότι «Αγιοβασίλης», μπορεί να γίνει ο καθένας -στα μέτρα του- άμα το θέλει η ψυχή του.

Εκεί μάθαμε πως ο Αγιοβασίλης ήτανε νέος και επίσκοπος σε μια μεγάλη πόλη της αυτοκρατορίας, την εποχή που βασίλευε ο Ιουλιανός. Αυτός, που ήθελε να ξαναστήσει στα πόδια της τη δωδεκάθεη αρχαία θρησκεία. Κάνοντας πόλεμο ζήτησε από τους κατά τόπους επισκόπους να του δώσουν τα χρυσάφια των Εκκλησιών για να αγοράσει όπλα. Ο Αγιοβασίλης, νέος επίσκοπος τότε, με την θέρμη της πίστης του, αρνήθηκε να συμμετέχει στην χρηματοδότηση του πολέμου, κι απάντησε πως δεν έχει να δώσει τέτοια βοήθεια. Μα ο βασιλιάς εθύμωσε πολύ, κι αντιμήνυσε πως σαν επιστρέψει θα εξολοθρέψει τον θρασύ επίσκοπο και τον ανυπόταχτο λαό του.

Ο Αγιοβασίλης τότε, συλλογίστηκε πως μπορεί και να έκανε λάθος, και φοβούμενος μην πάρει στο λαιμό του τις ψυχές του κόσμου, τους είπε το πρόβλημα που είχε να αντιμετωπίσει. Και τους παρακάλεσε να δώσουν ο καθένας τους το κατι τί του, για να τα δώσει όλα μαζί στον βασιλιά, μπάς κι αποφύγουν το κακό που σχεδίαζε σε βάρος τους. Μα ο βασιλιάς, σε 'κείνη την μάχη σκοτώθηκε και δεν γύρισε για να πάρει το χρυσάφι. Κι ο Αγιοβασίλης, ο επίσκοπος-τότε-Βασίλειος, για να επιστρέψει τα χρυσάφια του κόσμου, διέταξε να φτιάξουν ψωμάκια και μέσα σ' αυτά να κρύψουν τα κοσμήματα που είχαν προσφέρει οι πιστοί, και τους τα μοίρασε. Έτσι, πήρε ο καθένας από κάτι, γιατί δεν ήταν πια μπορετό να βρεθεί ποιός είχε δώσει και τί. Γι' αυτό κι εμείς σήμερα, σε ανάμνηση της δίκαιης χαράς για την επιστροφή των θησαυρών, βάζουμε «φλουρί» στην αγιοβασιλιάτικη πίτα, για να κερδίσουμε πίσω, κάτι, ακόμη κι αν δεν είχαμε δώσει, έτσι, για την ελπίδα μονάχα, της δωρεάς!

Κι εκεί μάθαμε, πως ο Αγιοβασίλης ήτανε ο προνοητικός επίσκοπος, ο σοφός πατέρας που ήθελε να προστατέψει τα τέκνα του, κι ο δίκαιος οδηγητής ψυχών.

Ο Άγιος αυτός δεν ήτανε γέροντας με ρόδινα μάγουλα, πλούσιος και καταναλωτής. Νέος μοναχός, έγινε επίσκοπος, και νέος απεβίωσε. Ήτανε το πρότυπο της αρετής και της εγκράτειας, το παράδειγμα της φιλομάθειας και της μελέτης, της αγνείας, της αφοσίωσης και της πίστης στον λόγο του Ευαγγελίου. Η δράση του πολυσχιδής και η ευαισθησία του τεράστια. Είναι εκείνος που ίδρυσε τα πρώτα νοσοκομεία, τα γηροκομεία και τα φιλανθρωπικά ιδρύματα, σε μια εποχή που- ακόμη και- η ιδέα αυτή, ήταν ανύπαρκτη. Ο πρώτος που καλλιέργησε την μαθητεία σε πρακτικές τέχνες κι εργασίες, κι εκείνος που εκήρυξε την μεγάλη σημασία της αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας.

Απεβίωσε στα 50 του χρόνια, εξαντλημένος από την προσφορά στον ενδεή, και από την σωματική και πνευματική άσκηση, σύμφωνα με τις επιταγές της μοναστικής του πολιτείας.

Το όνομά του και το έργο του αποτελούν φάρο για όσους προτίθενται να διδάξουν, να επισκοπήσουν, να διοικήσουν, να προσφέρουν, να μονάσουν, να υποστηρίξουν ή να ασκηθούν και να παραδειγματίσουν με την ζωή τους.

Μπορεί ο μπαμπάς μου, να μην τά'ξερε όλα τούτα, τότε που ήμουνα μικρό παιδάκι. Μα η λειψή αφήγησή του με οδήγησε να βρώ τα απολειπόμενα, και με την σειρά μου να συμπληρώσω την ιστορία. Και, τελικά, να αξιολογήσω θετικά, το αληθινό του παραμύθι.

Μετά από χρόνια, ήρθε η ώρα να πλέξω το παραμύθι με την ιστορία και να διηγηθώ κι εγώ στα δικά μου τα παιδιά, την αληθινή ιστορία του Αγιοβασίλη, που φροντίζει κι αγαπάει, που προστατεύει και δεν αδικεί τον κόσμο που είχε να καθοδηγεί. Του Αγιοβασίλη, που η μέριμνα και η αγωνία του για τον άνθρωπο, και κυρίως για τα παιδιά, αποτυπώθηκε από πολύ παλιά, στα πρωτοχρονιάτικα κάλαντα.

Σε τούτο το έργο μου, Μάνα πιά, βοήθησε κι η αείμνηστη Δασκάλα τους, η Σμαράγδα, που πάντα της, αληθινή και παιδαγωγός, ήρθε αρωγός και συμπλήρωσε την νουθεσία των παιδιών στο μυστήριο της αλήθειας, της αγάπης και της ευθύνης. Μαζί και η γιαγιά τους, η Κασσιανή, η άλλη Δασκάλα.

Αξέχαστη μου έμεινε σαν παιδί, η απομυθοποίηση της χαρούμενης κινηματογραφικής μορφής που γελάει και παίζει χωρίς να λογαριάζει τους πολέμους που γίνονται δίπλα της, και που ενώ ο κόσμος χάνεται, αυτή η φιγούρα προσφέρει καραμέλλες και παιχνίδια αντί για οικογένεια, αγκαλιά και φροντίδα[, ή (σήμερα) κινητά τηλέφωνα και βιντεοπαιχνίδια!]. Κι έτσι έμαθα πως το ψέμμα είναι πολύ όμορφο, αλλά δεν έχει περιεχόμενο, λογική και ουσία.

Αλλά γιατί τόσο ψέμμα; Μόνο για την διαφήμιση και τις πωλήσεις; Μπορεί να δεχθούμε να εξαφανίζονται οι ψυχές των ανθρώπων για χάρη των αγορών;

Αναρωτήθηκε κανείς, πώς θα ζήσουν αυτές οι ψυχές χωρίς το ψέμμα που φέρνει ευχαρίστηση, αλλά μονάχα προς στιγμήν; Πώς θα ζήσουν, όταν αυτό το ψέμμα αποκαλυφθεί, κι όταν πέσει η αυλαία της απελπισίας και της εγκατάλειψης, σαν η απάτη σβήσει τα φώτα της γιορτής;

Δεν είναι καλό να αφαιρούμε το μυστήριο από τον κόσμο των παιδιών, αλλά είναι πολύ κακό να τους κρύβουμε την αλήθεια και να τους γεμίζουμε το μυαλό με χρυσόσκονη και πλάνες.

Το μεγαλύτερο Μυστήριο είναι η αγάπη και η αφοσίωση. Αν μπορέσουμε να κάνουμε τα παιδιά μας να αγαπούν, τότε ίσως να αγαπήσουν και τον εαυτό τους, και να μην τον καταστρέφουν με συμπεριφορές αλλοπρόσαλλες, αλλόκοτες, ανεύθυνες κι ακατανόητες. Τότε, ίσως να προσπαθούν φιλότιμα, και να ανακαλύπτουν τις δυνάμεις που κρύβουνε μέσα τους όλες οι αγνές, οι σπουδαίες κι αφοσιωμένες σε αξίες και αγάπη, ψυχές.

 filareti.gr/2016/12/

Χριστούγεννα, και ο κόσμος μεγαλώνει...

 

Η Γέννηση του Χριστού, με κάνει να σκέφτομαι, πέρα από την μεγάλη οικογένεια που είναι ο κόσμος ολόκληρος, τις δικές μας οικογένειες. Αυτές τις μικρές εστίες, που παλιά είχε πολλούς και τώρα έχει ελάχιστους ανθρώπους στους κόλπους της.

Η Γέννηση του Χριστού έφερε μεγάλη αναστάτωση σε όλον τον κόσμο. Πολλοί τον αμφισβήτησαν, τον πολέμησαν, τον σταύρωσαν. Κυριολεκτικά.  Γιατί η έλευσή του, άλλαζε τα δεδομένα στον κόσμο. Το κήρυγμα και η ζωή του έφερνε τόσες και τέτοιες αλλαγές, που οι μικρόθωροι άνθρωποι δεν ήθελαν να τις βάλουν στην ζωή τους και να χάσουν τα προνόμια που η απληστία και ο εγωϊσμός, τους είχαν ωθήσει να υιοθετήσουν.

Έτσι και οι οικογένειές μας, μεγαλώνουν, καθώς υποδεχόμαστε τα πρώτα μας βλαστάρια. Κάθε νέο μέλος φέρνει μαζί του κι έναν καινούργιο κόσμο. Την ανάγκη δηλαδή, να φτιάξουμε τον καινούργιο μας κόσμο, ώστε να χωρέσει κι αυτό. Καλά βρεθήκαμε, προς καιρόν,  βολεμένοι με ανέσεις χώρου και χρόνου και με γνωστά πρόσωπα. Που ξέρουμε τις συνήθειες και τις ανάγκες τους. Τα όρια και τις ιδιοπροσωπίες τους.

Μα η υποδοχή ενός νέου μέλους, απαιτεί αλλαγή και σ' εμάς τους ίδιους. Μια αλλαγή που θα δώσει χώρο και στο νέο μέλος, για να επιδράσει στη ζωή μας και τις διευθετήσεις της καθημερινότητάς μας. Μια αλλαγή που θα μας δώσει νέες χαρές, αλλά και νέο στίβο αθλήσεως στην περιχώρηση του άλλου. Και κυρίως, θα μας δώσει την ευκαιρία να δοκιμαστούμε στην ανάληψη της ευθύνης μας απέναντι στον άλλο.

Τώρα πια η ζωή μας δεν έχει μοναχά αυτούς που μας αγαπούν και μας φροντίζουν. Έχει κι αυτούς που έχουν ανάγκη από την φροντίδα, την επιμέλεια και την αγάπη μας. Και μάλιστα, αν είμαστε τυχεροί, τους έχουμε όλους! Αυτούς που χρειάζονται τον σεβασμό μας για όσα έκαναν για μάς, κι αυτούς  που συναντήσαμε για να συγκληρώσουμε την ζωή μας  και να μοιραστούμε μαζί τους τις χαρές κα τις λύπες μας, να στηριχτούμε πάνω τους στην ανημπόρια και την αρρώστεια μας και με την σειρά μας, να τους στηρίξουμε στην δική τους ανημπόρια, την αρρώστεια ή την αδυναμία.

 Η σειρά μας να γίνουμε αξιοσέβαστοι. Την ευκαιρία, μας την δίνουν οι νέοι-άλλοι, που μπαίνουν στην ζωή μας.  Τα παιδιά μας. Καθώς έρχονται άοπλα, ανίσχυρα κι αδύναμα, με μόνο εφόδιο την πνοή που πήραν μέσα από τα σπλάγχνα μας. Εμείς πρέπει να τους δώσουμε όλα τα μέσα για να δυναμώσουν, να ικανωθούν και να σταθούν μέσα στην ζωή ως άνθρωποι με γνώση, με κατανόηση, με συναίσθηση,  με αρχές και θέληση. Με όνειρα  δημιουργίας, με ιδανικά και οράματα.

Ο ρόλος μας είναι ανεκτίμητος για την ζωή τους. Γι' αυτό οι παραλείψεις μας, ηθελημένες ή αθέλητες,  είναι συχνά τραγικές, και κάποτε, εξαιρετικά οδυνηρές.

Ετούτες οι σκέψεις μου γεννηθήκανε, καθώς γιαγιά τώρα, συναντώ τον εγγονό μου. Καθώς τον κοιτάζω στα μάτια, και θωρώ τα πρώτα του βήματα, ασταθή και αβέβαια. Σκέφτομαι πώς περάσαν τα χρόνια, από τότε που κρατούσα τον πατέρα του, για να δοκιμάσει τα πρώτα του βήματα. Τότε που δεν μου περνούσαν από τον νού, τα "χρέη" μου προς αυτόν, όπως τα σκέφτομαι σήμερα. Τότε που η καθημερινότητα και το επάγγελμα είχανε τις δικές τους απαιτήσεις από εμένα. Τότε που δεν χωρούσανε στο 24ωρο, όλα τα έργα της ημέρας. Τότε που ελλιπώς κι ατελώς αξιολογούσα τί πρέπει να γίνει και τί δεν πρέπει να ξεχαστεί ή να παραλειφθεί.

Στην αγωνία μου αυτή, κάτι που με βοήθησε σημαντικά, ήταν που είχα στα εφόδιά μου, κάποιες συμβουλές, και κάποιες πρακτικές που είχανε σαρκωθεί στην ανατροφή και την διαπαιδαγώγησή μου. Και κυρίως, εκείνες τις πολύ χρήσιμες αλλά απαρέγκλιτες αρχές. Χρήσιμες, όχι για την πρακτικότητά τους, αλλά γιατί τις θεωρώ διαπαιδαγωγικά κρίσιμες για την ζωή, το ήθος και τον χαρακτήρα του ανθρώπου.

Τα μικρό μου βλαστάρια, θα μαθαίνανε μαζί μας, πως μερικά πράγματα δεν επιτρέπονται ποτέ, και πως μερικά άλλα πράγματα, πρέπει να τηρούνται οπωσδήποτε.

Ανάμεσα στα μη επιτρεπόμενα στάθηκε δύσκολος κάβος,  η καταπολέμηση του ατομισμού,  και του ανεύθυνου για τις ίδιες πράξεις ή παραλείψεις τους. Κι ανάμεσα στα υποχρεωτικά στάθηκε ο αυτοσεβασμός και ο σεβασμός προς τους άλλους. Κυρίως, δηλαδή, η συνέπεια λόγων και έργων, και η ευγνωμοσύνη για τις δωρεές που λαβαίνουμε. Δωρεές ψυχής, αγάπης και φροντίδας. Κάθε φροντίδας.

Δυστυχώς, τα ανθρώπινα έργα είναι ατελή και ελλιπή. Έτσι κι ο δικός μου ο αγώνας.

Αλλά, ευτυχώς, ο Χριστός που γεννήθηκε ανάμεσά μας, φτωχός κι αδύναμος ως άνθρωπος, στάθηκε ως Θεός, ασάλευτο, πλήρες και τέλειο παράδειγμα, λόγων και έργων, για να τα φωτίζει στης ζωής τους τον δρόμο. Να συμπληρώνει τα ατελή με την παρουσία της Χάριτός Του και να αναπληρώνει τα ελλείποντα.

Σ' Αυτόν δεόμεθα εμείς οι μητέρες,  με τις πρεσβείες της Παναγίας Μητέρας Του, να μην λείπει από το πλευρό των παιδιών μας, και να μην υπολογίζει σε βάρος τους τις γονικές μας απρόθετες ολιγωρίες.

Παιδοκόμος ή παιδαγωγός; Ένα ερώτημα ελευθερίας και ευθύνης

 

Ετούτα τα τελευταία χρόνια σκέφτομαι και αναλύω τα χρόνια που περάσανε και τά 'ζησα, άλλοτε παιδί, άλλοτε νέος άνθρωπος με δίψα για γνώση, για επίγνωση, για καριέρα, για οικογένεια. Κι αναλογίζομαι τους καιρούς, που πέρασα από όλα, μέχρι που βρέθηκα εδώ. Χωρίς καριέρα, χωρίς παιδιά. Απ' όλα όσα είχα και  όσα κατατρώγανε τον χρόνο, την δράση και την σκέψη μου, μου έμεινε μονάχα η δίψα. Για όλα. Για να μάθω, για να καταλάβω σε βάθος, για να γνωρίσω, για να στηρίξω κάποιον που το χρειάζεται, για να βοηθήσω κάποιον που με χρειάζεται. Και πιό πολύ απ' όλα, μου έμεινε, θησαυρός ανεκτίμητος, η μνήμη των ανθρώπων που συνέβαλαν, ώστε πάντα να θέλω να γίνομαι όλο και καλύτερος άνθρωπος.

Πρώτα-πρώτα η μνήμη των γονιών μου. Μετά των μεγάλων μου αδελφών και ύστερα, των μιρότερων. Οι γονείς μου, ήτανε άνθρωποι ταπεινοί στο φρόνημα, με μεγάλη καρδιά κι οι δυό τους, αφοσιωμένοι, με απέραντη αγάπη ανάμεσά τους και για τα παιδιά τους, αλλά και στις ένθεν και ένθεν οικογένειές τους, που γίνανε και δικές μας οικογένειες. Μας δίδαξαν αυτή την αγάπη, με την ζωή και το παράδειγμά τους, κάθε μέρα. Στις δυσκολίες της ζωής τους, τις υλικές ζημιές και τις φυσικές καταστροφές που αντιμετώπισαν, τους πολέμους και τα θανατικά. Η πραότητα και η υπομονή τους ήτανε τέτοια, που δεν θα μπορούσε να διδαχθεί με λόγια. Η συνέπεια και η σταθερότητα χαρακτήρα, αλλά και η κατά περίσταση ικανότητά τους για διάκριση και παραχώρηση από τις αφηρημένες και παγιωμένες αρχές,  δεν άφησαν κανένα περιθώριο να γίνουνε απάνθρωποι, εγωϊστές και εαυτούληδες, ή αδρανείς κι αδιάφοροι συνάνθρωποι και "φιλήσυχοι" πολίτες.

Μα πιο πολύ εκείνο που θυμάμαι είναι τα "όχι" των γονιών μου κι όλων όσοι υπήρξαν οι πρώτοι και σημαντικοί παιδαγωγοί μου. Εκείνα που δεν μπόρεσε να τ' ανατρέψει καμμιά στενοχώρια μου, κανένα κλάμα και καμμιά θλίψη μου. Γιατί ήτανε "όχι" ορίων, αρχών, ήθους και μέτρου. Όρια επίγνωσης, συνέπειας και αλληλεγγύης. Ήτανε, τελικά, μια προετοιμασία για εκείνα τα μεγάλα "ναι" και τα μεγάλα "όχι". Αυτά, που πρέπει ο άνθρωπος να (έχει μάθει και, έτσι, να) ξέρει και να λέει, όσες φορές χρειάζεται στη ζωή του. Που είναι τόσο πολλά καθώς διαβαίνουνε τα χρόνια, κι είναι τόσο αδυσώπητα καθώς βρίσκεται κανείς σε θέση ισχύος έναντι των άλλων. Ισχύος της αδάμαστης νεότητας, ισχύος της οικονομικής δύναμης, ισχύος της κοινωνικής θέσης και της πνευματικής αυθεντίας ή ισχύος του σκήπτρου της εξουσίας. Κάθε εξουσίας. Έτσι, έμαθα από εκείνο το όχι στις απαιτήσεις και στα καπρίτσια μου ως μικρό παιδί.

Ετούτο το αναπότρεπτο κι αναπόδραστο "όχι", σιγά-σιγά το μαθαίνει κάθε άνθρωπος που διαπαιδαγωγείται. Και μαθαίνει να το λέει ο ίδιος στον εαυτό του, υπακούοντας σε ενα κώδικα αξιών και αρχών, με μεγάλη σημασία και σπουδαίο ρόλο στο "χρηματιστήριο" των αξιών της ζωής. Κι αυτό θα το συνειδητοποιήσει πολύ αργότερα, τόσο για τον εαυτό του, όσο και για τους γύρω του. Και θα είναι ευτυχής που έμαθε το "όχι" από τα μικρά του χρόνια.

Τώρα πια, το ξέρουμε όλοι εκείνο το "όχι", που δεν το είπαν πολλοί, στις σειρήνες που τους πλάνεψαν. Το ξέρουμε, γιατί έγινε η αφορμή να υποστούνε αγιάτρευτα δεινά, άνθρωποι που δεν διάλεξαν, δεν έφταιγαν, δεν συνέπραξαν, ή δεν γνώριζαν, και δεν μπορούσαν να γνωρίζουν. Είτε λόγω θέσης, είτε λόγω συνθηκών. Το βλέπουμε, στις ολοφάνερες συνέπειες της απουσίας του, στην πολιτική, στην κοινωνία, στη δουλειά, όπως και στα σχολεία και  παντού όπου συνυπάρχουν και συνεργάζονται οι άνθρωποι, ακόμη και στις διαπροσωπικές σχέσεις.

Είναι σαφές και προφανές, πως δεν μπορούμε πάντα να έχουμε όλα όσα -ή εκείνα ακριβώς- που θέλουμε. Και δεν μπορούμε γιατί δεν είναι στην εξουσία μας, ούτε στην διάθεσή μας. Κι επί πλέον, δεν είναι στην διάθεση κανενός ο άλλος άνθρωπος, ούτε τα αγαθά του, ούτε ο χρόνος του ή τα όνειρά του, ούτε και οι συνθήκες της ζωής των άλλων. Εκείνοι που νομίζουν πως έχουν στη διάθεσή τους όλα εκείνα που αφορούν τις ζωές των άλλων, είναι όσοι δεν γνωρίζουν κανένα κώδικα αξιών, δεν έχουν αρχές και πίστη σε τίποτε. Είναι εκείνοι που δεν περιστέλλουν την πλεονεξία, την αυθαιρεσία, την αλαζονεία τους και την φιλαυτία τους. Γι' αυτούς τα πάσης φύσεως συμφέροντά τους είναι ο μόνος στόχος τους, και η κύρια φροντίδα τους. Με τους φίλους τους και τους ομοιδεάτες τους μοιράζονται τις φιλοδοξίες (ή τις ενοχές ) της ματαιοδοξίας τους.

Η αγάπη και η αρετή βαδίζουνε χέρι-χέρι. Γιατί δεν γίνεται αγάπη δίχως αρετή, και αρετή δίχως αγάπη. Όταν αγαπάς, θέλεις να βοηθήσεις τον άλλο, θέλεις να τον ανακουφίσεις από τα βάσανά του, να του αλαφρώσεις τον πόνο και να να τον συντρέξεις στη δυστυχία του και στην ανάγκη του. H αγάπη δεν είναι δουλικό φρόνημα και δεν σκοπεί στο να εξουσιάσει ή να υποδουλώσει με εξυπηρετήσεις τον αγαπώμενο. Το είπαμε και σε άλλο σημείωμα  (filareti.gr/2017/10). Η αγάπη των γονιών μάλιστα, αποσκοπεί στην παροχή παραδείγματος και συστήματος αξιών και αρχών προς το παιδί που διαπαιδαγωγούν, και στην παροχή προτύπου για την συντροφικότητα, την συμπαράσταση και την αλληλεγγύη προς τον συνάνθρωπο.

Μια εξυπηρετική και πολύφερνη "αγάπη" είναι το χειρότερο που μπορεί να συμβεί στη ζωή ενός παιδιού. Είναι το αντάλλαγμα για το γεγονός της ουσιαστικής απουσίας των γονιών του από την ζωή του, την διαπαιδαγώγηση και την φρονημάτισή του. Είναι μια αγάπη τοις μετρητοίς.  Μα η αγάπη δεν είναι ή δαπάνες ή υποδούλωση! Είναι παρουσία και κόπος διδαχής, παραδειγματισμού και παροχής προτύπων και ήθους. Είναι ακατάπαυστη μέριμνα του γονιού, και στέρηση των ανέσεων και της ξεγνοιασιάς του. Γιατί ο γονιός που αγαπάει με την καρδιά του και με τη ζωή του ολόκληρη, δεσμεύεται να ωφελήσει τον αγαπώμενο. Να τον ικανώσει, να του δώσει κίνητρα, σύστημα αρχών και μέθοδο. Αυτό σημαίνει, πως τον βοηθάει να γίνει ελεύθερος από την εξάρτηση, την ανάγκη και την ένδεια. Να γίνει και υπεύθυνος με τις πράξεις, τις επιλογές και τις δράσεις του. Αλληλέγγυος προς τους αναγκεμένους, κι έτοιμος να δράσει, να συμμετάσχει, να στερηθεί, και κυρίως, να κοπιάσει, για κάποιον που ξέρει πως τό 'χει ανάγκη.

Κι όχι μόνο τούτο. Ο παιδεμένος άνθρωπος, ο πεπαιδευμένος, ο διαπαιδαγωγημένος άνθρωπος, όταν πια δεν θα μπορεί να κάνει κάτι για το αντικείμενο της αγάπης του, θα έχει γι' αυτό απέραντο σεβασμό. Ο γονιός,  θα έχει σεβασμό για την αξία και την δυναμική, την ελευθερία και την ευθύνη του παιδιού του. Και το παιδί, θα έχει σεβασμό για την τιμή που έλαβε να αξιωθεί  διαπαιδαγώγηση, καθοδήγηση και φωτισμό από το γονιό του. Και δεν έχει καμμιά σημασία, τί θα κρατήσει και τί θα παραλείψει από εκείνα που διδάχτηκε. Γιατί αυτό σημαίνει ελευθερία του προσώπου.


Τότε, μονάχα ο σεβασμός είναι εκείνο που απομένει. Όπως κάθε φορά που έχουμε μπροστά μας κάτι ιερό. Κι έτσι όπως ακούγεται, μου φαίνεται πως η λέξη σεβασμός είναι μέσα στην λέξη ευ-σέβεια.  Ευσέβεια, λοιπόν, για κείνο που βρίσκεται πέρα από τις δυνάμεις μας, τις ικανότητες, την ανάγκη και την συνδρομή μας. Γιατί είναι πάνω από εμάς, πέρα από εμάς, χωρίς εμάς και σημαντικό για εμάς.

Έτσι, όταν κρατάμε την μνήμη εκείνων και όσα αυτοί μας έμαθαν για την ζωή και την αξία του ανθρώπου, αυτό δείχνει, πως αν και ήρθαμε χωρίς αποσκευές σε τούτη την ζωή, όμως, γινόμαστε αληθινοί και πνευματικοί άνθρωποι. Δείχνει, ότι περνάμε από την ζωή χωρίς να χάνουμε τις ευκαιρίες για να γεμίσουμε την ψυχή μας "καλές πραγμάτειες, σεντέφια και κοράλλια, κεχριμπάρια κ’ έβενους".

Ο σεβασμός που έχουμε για τους άλλους, δεν στερεί την δική μας την ύπαρξη τίποτε από όσα της ανήκουν. Αντίθετα, της προσδίδει την υπέρτατη τιμή, πως γνωρίζει να εντάσσεται στον κόσμο,  δέχεται, σέβεται και τιμά τον κόσμο, γιατί είμαστε κομμάτι του, κι όχι δημιουργοί ή αφέντες του.

Σημείωση: Είναι ευνόητο πως το μικρό παιδί διαπαιδαγωγείται, από τους οικείους του, με βάση τις αρχές και τις αξίες που ενστερνίζονται και εφαρμόζουν όλοι αυτοί που το φροντίζουν και το περιβάλλουν. Αυτές δείχνει με την συμπεριφορά του κι είναι ο γνώμονάς του για τους γύρω του, για πολύ καιρό.  Αργότερα, πολύ αργότερα, θα φέρεται, θα διαβιώνει και θα κρίνεται με βάση τις δικές του επιλογές. Γιατί, ο άνθρωπος αλλάζει, και πρέπει να αλλάζει, αφού  δεν μπορεί, εσαεί, να αποτελεί παράρτημα της ζωής των γονιών του.

Οι σχέσεις των δυο φύλων και οι σχέσεις δυο φίλων

 

Ανάμεσα στα δυο φύλα αγεφύρωτο εσαεί χαίνει το χάσμα της πνευματικής λειτουργίας και της ψυχολογικής στάσης στην αντιμετώπιση των βιοτικών προκλήσεων. Κι ας μιλάνε για μηδενικές διαφορές οι φεμινίστριες. Η ιστορία και η ανθρωπολογία μας έδειξε τους παράγοντες που επέδρασαν στα δυο φύλα, έτσι ώστε βαθμιαία να διαμορφωθεί ο τρόπος που τα δυο φύλα φέρονται και αντιδρούν -αναλόγως και διαφορετικά- σε κάθε βιοτική περίσταση. [Δείτε το χαρακτηριστικό βίντεο με τον σύμβουλο γάμου που προσπαθεί να μας βοηθήσει να καταλάβουμε τις διαφορές μας, για καλύτερη κατανόηση μεταξύ ανδρών και γυναικών. πηγή]

Σαν μεγαλώνεις τα μωρά σου, αγόρια και κορίτσια, προσπαθείς να μεγαλώσεις ανθρώπους ελεύθερους και υπεύθυνους. Αυτόνομους, αλληλέγγυους, συμπονετικούς, συντροφικούς, με κοινωνικότητα. [Ζητούμενο είναι, δεν είναι γεγονός! Κι αυτό, φαίνεται από τις σχέσεις νέων ζευγαριών που βλέπουμε να καταρρέουν και να φυλλορρούν, και μετά ψάχνουμε να βρούμε το γιατί].

Αυτό βέβαια συμβαίνει όταν ένα τέτοιο σύστημα κανόνων διέπει και την ζωή των γονέων. Πώς αλλιώς; Δεν θα μπορούσε κάποιος να διαπαιδαγωγήσει στον σεβασμό και την ελευθερία, αν δεν διέπεται από αυτά. Δεν θα μπορούσε ο γονιός να διαπαιδαγωγήσει τα παιδιά του, στην υπευθυνότητα και την κατανόηση του άλλου, αν ο ίδιος δεν τα σαρκώνει ως πράξη ζωής. Και δεν φτάνει να εμφανίζεται κανείς ως "καλός άνθρωπος" όταν με πάρα πολλές εκδηλώσεις της συμπεριφοράς του προς τους άλλους, δείχνεται ουσιαστικά αδιάφορος και περιφρονητικός.

Κάποιος, σαν παιδί, μπορεί να μην διδάχθηκε την κατάλληλη συμπεριφορά, γιατί οι γονείς του βρέθηκαν άτυχοι, να μην γνωρίζουν, ή αμελείς, που δεν φρόντισαν να μάθουν. Όμως ο άνθρωπος, καθώς ενηλικιώνεται, και φεύγει από το σπίτι του, βρίσκεται στην ανάγκη να ζήσει μόνος και να δημιουργήσει σχέσεις με άλλους. Συμμαθητές, συνεργάτες, συναδέλφους. Σε κάθε χώρο εργασίας και συνύπαρξης, δεν μπορεί να μην του δοθεί η ευκαιρία να γνωρίσει την ανάγκη για προσαρμογή, ή για επικράτηση. Να αντιληφθεί τέλος πάντων, ότι πρέπει να κάνει μια επιλογή, διαφορετική ααπό εκείνα που μέχρι τότε γνώριζε. Να αλλάξει.

Έτσι, βλέπουμε συχνά, οι σχέσεις δυο παιδιών που συναντιούνται και συγκληρώνουν την ζωή τους, να είναι ετεροβαρείς. Συχνά μάλιστα, βλέπεις, σε μια τέτοια σχέση, να μην υπάρχει φιλία! Να μην υπάρχει, το θεμελιώδες: ελευθερία και ευθύνη "ομοθυμίας". Μιλάμε για σχέσεις με μονομερείς υποχρεώσεις και υποχωρήσεις στις βιοτικές ανάγκες της καθημερινότητας και των απαραίτητων κοινωνικών συμβάσεων. Ναί, και των κοινωνικών συμβάσεων, γιατί το ζευγάρι δεν ζει έξω από τον κόσμο.

Και θα μου πείτε, "ποιός κρατάει το μέτρο"; Σίγουρα, όχι οι μαμάδες τους! [Αν και πολλές μαμάδες, το επιδιώκουν. Αυτές, συνήθως, ασχολούνται με το να κρατάνε τα παιδιά τους δεμένα στο ζωνάρι τους, υπαγορεύοντας και στενά καθοδηγώντας ακόμα και συμπεριφορές. Σαν να θέλουν να διορθώσουν ή να αντιγράψουν το μοντέλο που σάρκωσαν οι ίδιες!]

Αχ! Η ζωή κρατάει το μέτρο! Η ζωή αναδεικνύει κάθε δυσαρμονία, που, ασφαλώς, δεν θα αργήσει να δημιουργήσει προβλήματα. Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος έλεγε πως μέσα στον γάμο, όσο περισσότερο προσφέρεις, τόσο περισσότερο απολαμβάνεις. [Και τούτο έχει, ασφαλώς, την έννοια της προθυμίας, της αγάπης. Κι όχι -μόνο-και-κυρίως-της εξουσίας ή της υποταγής σε διαταγές]. Εδώ όμως, στον κόσμο, άλλα λένε οι μαμάδες στα παιδιά τους [βλ. προηγούμενο σημείωμα εδώ με τίτλο "Μαμάδες, κόρες και γιοί".]

Πόσο λάθος κάνουν εκείνοι που νομίζουν πως φέρονται "έξυπνα και σωστά" καθώς φέρονται με επιτηδειότητα, και ανελεύθερα, ανέντιμα και ανειλικρινώς μεθοδεύουν την εξουσίαση του συντρόφου τους. Αυτοί που είναι πρόσφοροι να φορτώνουν στον άλλο κάθε ατυχές περιστατικό και κάθε μικροθέλημα της καθημερινότητας, ενώ τεχνηέντως ξεφορτώνονται τις "ενοχλητικές" δράσεις κι αποφάσεις.

Και καλά, αν ο ευτυχής αφελής και σκλάβος δεν το καταλάβει ποτέ! Τί θα συμβεί όμως αν κάποια μέρα αποκαλυφθεί ότι ο αληθινός χαρακτήρας του συντρόφου και φίλου, κυριαρχείται από φιλαυτία, φυγοπονία, αδιαφορία και ανευθυνότητα; Ακόμη κι αν εξακολουθήσουμε να κρατάμε την σχέση, ξέρουμε πια πως ο άλλος δεν είναι αυτό που νομίζαμε.

Έτσι καταρρέουν οι σχέσεις και οι φιλίες.

Οι δρόμοι των παιδιών μας

 

Εκείνο το σπουργιτάκι που κρατούσαμε στην αγκαλιά μας, εύθραυστο, αδύναμο κι ανήμπορο να πετάξει, ήρθε ο καιρός να φύγει από κοντά μας, ν' ανοίξει τα φτερά του στη ζωή, και να βάλει τα δικά του στοιχήματα. Να δοκιμάσει και να δοκιμασθεί.

Εφόδιο για τούτο το ξεκίνημα, η ευχή μας, κι ο κόπος της καρδιάς που βάλαμε κάθε μέρα κοντά στο κάθε παιδί. Πότε αγρυπνώντας για την υγεία και την ζωή του, πότε μιλώντας για τους κινδύνους και για τα "πρέπει". Για εκείνα τα πρέπει που έχουν να κάνουν με τα όρια. Τα όρια  που δεν πρέπει να ξεπεραστούν, και για 'κείνα τα όρια που είναι τιποτένια για να ζει κανείς κάτω από αυτά.

Μεριμνώντας αδιάκοπα. Πότε για να τα ενθαρρύνουμε και πότε για να αποθαρρύνουμε. Να τα ενθαρρύνουμε στην ελευθερία, την πρόοδο και την ευθύνη και να τα αποθαρρύνουμε από την αναίδεια, την επιπολαιότητα, την ανευθυνότητα και την αλαζονεία.

Μα σε κάθε του πέταγμα, η καρδιά μας χτυπάει. Από ανησυχία κι  αγωνία για τους κινδύνους που το περιζώνουν, κι από λαχτάρα να βγεί νικητής, δυνατός, μαθός, μέσα από τις δοκιμασίες, τους κινδύνους και τα λάθη του. Γιατί ο άνθρωπος δεν μαθαίνει μέσα στην αγκαλιά της μάνας του. Δεν προοδεύει, δεν δοκιμάζεται, δεν γίνεται υπεύθυνος, ούτε μπορεί να ετοιμασθεί και να αντιμετωπίσει  την ζωή και να προστατέψει όσους, η ζωή, θα του χαρίσει.

Σαν κάθε μάνα, που έχει την τύχη, την ευτυχία και την ευλογία, να ζήσει ετούτο το αδήριτο πέταγμα, νοιώθω την ίδια αγιάτρευτη  αγωνία, κάθε φορά που το βλέπω να γίνεται με τα αγαπημένα παιδιά των αγαπημένων μου φίλων. Νοιώθω τις μανούλες, που για μια στιγμή ο κόσμος φεύγει από μπροστά τους, σαν το σπλάγχνο τους ξελευτερώνεται από την αγκαλιά τους για να πετάξει, καθώς ο δικός του ο δρόμος, ανοίγεται μπροστά του. Σ' έναν κόσμο που και το ίδιο το παιδί μας, θα ζήσει, με τον δικό του τον τρόπο, με τα δικά του τα όνειρα. Με τις δικές του, τις κατά-δικές του, δυνάμεις.

Μα πώς να του πεις για τους κινδύνους της ζωής, ετούτη την ώρα, πώς να του πείς για την δική σου την αγωνία. Εκείνο, που πρέπει να 'χει στον νου του, είν' ο αγώνας του, και η μεγάλη του προσπάθεια. Για τον στόχο του.

Μονάχα, σαν φεύγει, να του πείς, πως τ' αγαπάς, θα βλέπεις και θα νοιάζεσαι, όπου κι αν είσαι, θα χαίρεσαι και θ' αγρυπνάς, και σαν πονέσει, τότε, κι εσένα, η καρδιά σου θα πονέσει. Γιατί εμείς, οι μάνες, το ξέρουμε καλά, πότε πονάνε τα παιδιά μας. Και ξέρουμε, πρέπει να ξέρουμε, πότε, να "μην μας νοιάζει". Πότε να μην μπερδευόμαστε στα όνειρά του. Σαν που η κάθε μια μας, θέλει να μεγαλώσει έναν άνθρωπο ελεύθερο, γεμάτο αγάπη και δύναμη θέλησης, που ξέρει και θέλει να κουράζεται, να δίνει, να στέκεται και να παρηγορεί, να προσπαθεί, να πετυχαίνει. Να ευχαριστεί και να ευγνωμονεί. Γιατί ξέρουμε, πως η ζωή είναι δική του, κι όλα τούτα πρέπει να του τά 'χουμε μάθει..

Εμείς πάντα θα θέλουμε να είναι καλά στην υγεία του, σπουδαίος και ικανός άνθρωπος, να μην λυπηθεί ποτέ του, να μην στερηθεί, να μην κουραστεί και να μην λυγίσει. Όμως, η ζωή είναι δική του, και δεν πρέπει να την ζήσουμε εμείς για λογαριασμό του. Εμείς θα είμαστε πάντα εκεί που μας χρειάζεται. Με τον λόγο,  με την καρδιά μας. Με την ευχή μας.

Αλέξανδρε, στο καλό και στην ευχή μας. Στην ευχή όλων, εκείνων που σε περιμένουν.

Μαμάδες, κόρες και γιοί!

 

Διαβάζω στην αιχμή  (aixmi.gr) το άρθρο της Μαρίας Παναγοπούλου και σκέφτομαι ότι άλλος έχει το όνομα κι άλλος έχει την χάρη! Ο λόγος; η συχνότατα κατασυκοφαντούμενη (άλλοτε δικαίως κι άλλοτε αδίκως)  ως υστερική "μαμά των αγοριών", έχει και τον αντίποδά της! Στην συγκεκριμένη περίπτωση, μάλιστα, υπολείπεται σημαντικά έναντι μερικών "μαμάδων των κοριτσιών"! Φαίνεται, πως πολλές μαμάδες, ξεχνάνε ότι είναι μαμάδες παιδιών, κι ότι θά 'πρεπε απλώς να θέλουν το καλό στη ζωή των παιδιών τους. Γράφει, λοιπόν, η Μαρία Παναγοπούλου:

"Μαμαδοπαρέα, με παιδιά μεταξύ 16 και 20 ετών, κουβεντιάζει για την ερωτική ζωή των βλασταριών τους. 
 "Εμένα ο γιος μου, βγήκε μονογαμικός" σχολιάζει η μάνα νούμερο ένα για το 20χρονο μοναχοπαίδι της, με ένα κρυφό καμάρι στην φωνή της.
"Εσύ φταις" την κατακεραυνώνει η μάνα νούμερο δύο, μητέρα μιας κόρης 16 κι ενός γιου 18 χρονών.
"Τι εννοείς φταίει;" αντιδρά η νούμερο τρία, κοριτσομάνα.
"Φταίει αγάπη μου! Είναι φανερό ότι κάποιο λάθος έκανε στην ανατροφή του παιδιού της και βγήκε μονογαμικό. Αγόρι και μονογαμικό; Πού ακούστηκε; Ο άντρας πρέπει να έχει κάνει πολλά χιλιόμετρα, αλλιώς είναι ένας βουτυρομπεμπές που από το βρακί της μάνας του, μπαίνει στο βρακί της γυναίκας του".
"Μα τι αρρωστημένες απόψεις είναι αυτές;" αναρωτιέται η "ένοχη" μάνα του μονογαμικού. "Άσε που όταν ένας άντρας έχει κάνει πολλά χιλιόμετρα υπάρχει πάντα ο κίνδυνος από κεκτημένη ταχύτητα να συνεχίσει να τα κάνει και σαν οικογενειάρχης. Κι αυτό οδηγεί μαθηματικά στη δυστυχία ή και τη μοναξιά".
"Τι ακούνε τα αυτιά μου και δεν σηκώνονται να φύγουν;  Ξέρεις εσύ άντρα να είναι δυστυχισμένος επειδή έχει πολλές γκόμενες στη ζωή του; Άσε μας καλή μου με αυτά τα φιλοσοφημένα. Αυτά μας φάγανε" εξανίσταται η μητέρα νούμερο δύο.
"Εγώ πάντως ξέρω γυναίκες που είναι δυστυχισμένες στο πλευρό τέτοιων αντρών. Και επειδή εμείς οι δυο έχουμε και κορίτσια, πώς θα αισθανόσουν αν η κόρη σου παντρευόταν έναν άντρα με πολλά χιλιόμετρα που θα παρέμενε λάτρης των πολλαπλών διαδρομών και μετά τον γάμο τους;" παρεμβαίνει εμφανώς αγανακτισμένη η νούμερο τρία.
Η σιωπή που σκεπάζει την ομήγυρη, είναι ενδεικτική της απάντησης που θα ακολουθήσει.
"Τι σχέση έχει η κόρη μου στην κουβέντα μας; Αν είναι ξύπνια και έχει πάρει τα μαθήματα που της έδωσα μεγαλώνοντάς την, θα βρει εναν καλόβολο, μονογαμικό βουτυρομπεμπέ να περάσει ζάχαρη. Αν θέλει τον άτακτο, κακό του κεφαλιού της. Και στην τελική, αν σε όλα τα άλλα του είναι σωστός και της εξασφαλίζει μια καλή ζωή, ας κάνει λίγο και τη χαζή. Οι γιαγιάδες μας που ζούσαν έτσι, χαμένες βγήκαν; Αυτό που πρέπει να ξέρει μια γυναίκα είναι ότι ο προορισμός της είναι το νυφικό κι αυτά τα μοντέρνα που λένε για καριέρες και ελευθερίες, είναι για να περνάει η ώρα μας".
 
Τι να σχολιάσω εγώ; Μια ευχή μόνο να κάνω: να πάψουν κάποτε οι γονείς, μανάδες και πατεράδες, να παράγουν δυστυχία... Θηλυκού και αρσενικού γένους... "
*********

Διαβάζοντας αυτά, έκανα μια προσγείωση τόσο ανώμαλη, που ακόμη πονάω! Το να επιζητείς υπευθυνότητα από το παιδί σου για την ζωή του, είναι -όπως φαίνεται-... ανατριχιαστικό! Το να συμβουλεύεις συνέπεια και σεβασμό είναι ανεδαφικό και καθυστερημένη αντίληψη.

Όπως φαίνεται, κύριο μάθημα στην διαπαιδαγώγηση των παιδιών έχει γίνει στην εποχή μας, η διδασκαλία στην καπατσωσύνη, την κοροϊδία, το βόλεμα, την απόλαυση και την προσωπική εξυπηρέτηση έστω και με ηθική ανοχή, αρκεί να συντρέχουν οικονομικά ωφελήματα!

Ναι, Μαρία,συμφωνώ!

Οι γονείς πρέπει να σταματήσουν να παράγουν δυστυχία, και οι νέοι να διαλέγουν αν θα μιμηθούν τους γονείς τους στις τυχόν μικρότητές τους, ή αν θα γίνουν καλύτεροι από αυτούς. Αν θα γίνουν μικρά κι ασήμαντα ανθρωπάκια ή αν θα αναχθούν σε πρόσωπα με συναισθηματική νοημοσύνη κι ευγένεια ψυχής, με ήθος, με σεβασμό και προσήνεια καθώς θα πραγματώνουν τις δικές τους τις αρχές, με τις οποίες θα θέλουν, φαντάζομαι, να ζήσουν την δική τους την ζωή και να την κάνουν καλύτερη, από αυτή που έμαθαν ως παιδιά.

Ο άνθρωπος, ως κοινωνικό όν, δεν μένει όπως τον "έπλασε" η μάνα του. Επηρεάζεται από τον κόσμο, από την μόρφωσή του, διαφοροποιείται, αλλάζει, εξελίσσεται, ερωτεύεται, κι ο ίδιος πια επιλέγει τον δρόμο του. Το αν θα διαλέξει να χαράξει τον δικό του τον δρόμο ή να ακολουθήσει τον δρόμο ενός άλλου, είναι θέμα του ιδίου. Πάντως, το πιο επικίνδυνο πράγμα στον νέο -για την ζωή του- είναι η ηθελημένη ή η μη συνειδητοποιημένη ευήθεια. Aντίστοιχα, το πιο επικίνδυνο πράγμα από εκείνα που κάνει ο γονιός για το παιδί του είναι η άκαιρη και υπερβολική προστατευτικότητα προς το παιδί του, όπως και κάθε υστερόβουλη προσπάθεια για χειραγώγηση της ζωής του, μη εξαιρουμένης και της σχέσης του με το άλλο φύλο.

Αυτά βέβαια είναι γενικότητες, που δεν λύνουν κανένα συγκεκριμένο και υπάρχον πρόβλημα, αλλά εμένα με δεσμεύει εκείνη η διαβεβαίωση που- νεοείσακτη πρωτοετής- έδωσα στο Πανεπιστήμιο: "...βιώσομαι κατ' επιστήμην...", και γι' αυτό τα σκέφτομαι με κάποια ευρύτητα κι όχι κατά περίπτωση. Και τούτο, γιατί  καμμιά περιπτωσιολογική κατάστρωση δεν μπορεί να δώσει άξονα συμπεριφοράς, και κανένας κατάλογος δεν θα σταθεί καθολικός και πλήρης, που να δίνει οδηγίες περί του πρακτέου για κάθε περίσταση. Και γιατί ένα τέτοιο συνταγολόγιο (δράσεων ανά περίπτωση) δεν χρειάζεται σε έναν άνθρωπο με κρίση και διάκριση.

Οι ανθρώπινες σχέσεις είναι "επιστήμη", και ο κόσμος που κρύβει η ψυχή του ανθρώπου είναι το πιο δύσκολα διαγνώσιμο αντικείμενο, το οποίο, καθώς επικοινωνούμε με τους άλλους, πρέπει πάντα να το μελετάμε με λεπτότητα, σε βάθος, με επιμονή και με σεβασμό, γιατί η ψυχή τραυματίζεται, πονάει και οι άνθρωποι υποφέρουν...

Κι αν τα διάφορα συμπλέγματά μας, μας κάνουν να βλέπουμε ως υπεύθυνους για την ταλαιπωρία μας τους άλλους, ας καλλιεργήσουμε τις πνευματικές μας δυνάμεις, να ξεπερνάμε τα βασανιστικά μας  συμπλέγματά και να θωρούμε τη ζωή όπως είναι: Στίβος άθλησης για όλους, και για α παιδιά μας! Όπου ο καθένας θα λαβαίνει τον στέφανο που αντιστοιχεί στην προσπάθεια που ο ίδιος κάνει.

 - http://www.aixmi.gr/index.php/tahyrytma-mathimata-anatrofis-giou-epivitora/

Αποδημητικά, στο καταχείμωνο!

 

Τα φωτάκια του χριστουγεννιάτικου δένδρου συνεχίζουν ν' αναβοσβήνουν, μα δεν κρατούν πια το ρυθμό της καρδιάς μου, ούτε μου χαμογελάνε χαρούμενα.

Σε λίγο θα πρέπει να ξεστολίσω το δέντρο που στολίσαμε μαζί. Θα αγγίξω εκεί που τα χεράκια σου βάλανε τα στολίδια, μα δεν θα βρώ τη ζεστασιά της φωνής σου, ούτε θα μου παίξεις στο πιάνο τις χριστουγεννιάτικες μελωδίες.

Το σπίτι ξανά σιωπηλό, ήρεμο, θα βρει τους ρυθμούς του, κι εσύ θα γυρίζεις τον κόσμο. Θα τραβάς για 'κει που την ζωή σου φτιάχνεις, μακριά από τα μάτια μου. Κάπου εκεί θα αγωνίζεσαι να ζήσεις, κι η παρουσία σου εδώ, μια επίσκεψη θα είναι μονάχα.

Ο καπνός, σύννεφο μπροστά στα μάτια μου, τα πληγωμένα από ένα δάκρυ, που -σκουριασμένο καρφί- μέρες τώρα ξανά και ξανά, ασταμάτητα θα τρέχει, σημαδεύοντας το χρόνο της απουσίας σου.

Ξεριζωμένα τα σπλάχνα, ξανά και ξανά, συνηθίσαν να μένουν χυμένα, και πια γιατρειά δεν μου βρίσκεται σε μια τέτοια ερημιά.

Μα δεν είναι μόνο δική μου, ετούτη η ερημιά. Είναι της μάνας, της κάθε μάνας, που της φεύγει το σπλάχνο μακριά.

Συνηθίσαμε βλέπεις, να θωρούμε πως παιδί θε να πεί αγκαλιά, και ξεχνάμε πως παιδί, πουλί θε να πεί, που μακριά θα πετάξει και μακριά μας θα φύγει τη δική του φωλιά για να φτιάξει!

Κι ύστερα τη δική του, τούτο φωλιά καλά να ζεστάνει, και να δώσει την αγάπη που πήρε. Και ξανά, κι αυτό το ίδιο να ματώσει απ' την αγκαλιά του την άδεια.

Ω! παιδί μου! μές στον καπνό, που ματιά και ανάσα μου πνίγει, αχνοβλέπω το μικρό το σπουργίτι. Στο μπαλκόνι μου ήρθε, προστασία να βρει, του χιονιά το μαστίγιο ν' αποφύγει και στην άδεια αγκαλιά μου να κουρνιάσει για λίγο, πριν κι ετούτο μου φύγει.

Μα η ερημιά μου ετούτη, λυπηρή δεν είναι ερημιά, σαν που ξέρω, η ζωή, σου ανήκει! κι εσύ να την ζήσεις, σου πρέπει, με δικά σου φτερά!

Εμένα, ένα μονάχα μου φτάνει! Και στην άκρη του κόσμου να είσαι καλά!

Η αγάπη που πήρες εφαλτήριο να είναι, και βράχος και τοίχος!

Στην καρδιά ριζωμένος, ν' ακουμπάς, ν' ανασαίνεις, και μπροστά, πάντα εμπρός να πηγαίνεις!

Στην ευχή μου, παιδί μου!

Μια τέτοια νύχτα σαν άλλοτε...Μια τέτοια νύχτα σήμερα...

 

Πόσοι από εμάς τους μεγάλους δεν θυμόμαστε τις πρωτοχρονιάτικες προσδοκίες μας, πόσοι διαψευσθήκαμε και πόσες φορές χαρήκαμε αληθινά την ημέρα της πρωτοχρονιάς!

Τα παιδικά μας χρόνια αλησμόνητα μένουν, για τις προσδοκίες και για τις χαρές που είχαμε, αλλά και για τις λύπες, που σημαδέψανε την ζωή μας, και ωριμάσανε την σκέψη μας.

Μικρά, στο παραγώνι, ακούγαμε τις ιστορίες του μπαμπά, κι εκστασιαζόμασταν, αλλά έτσι ανακατεμένα που είμασταν, μικρά και μεγάλα μαζί, οι ιστορίες δεν μπορούσανε να είναι πάντα φανταστικές, με υποθέσεις ανύπαρκτες. Γιατί οι μεγαλύτεροι δεν άφηναν τα ψεύτικα τερτίπια να στεριώσουν. Οι μεγάλοι ρωτούσανε, κι οι μικροί μαθαίνανε πριν την ώρα τους. Κι έτσι, όλοι, μικροί μεγάλοι, μάθαμε την αλήθεια για τα πράγματα. Και μάθαμε πως Αγιοβασίλης για τον καθένανε είναι εκείνος που τον φροντίζει και τον αγαπά. Εκείνος που προφταίνει τον πόνο κι ανακουφίζει την μοναξιά και την φτώχεια. Εκείνος που αγαπάει όλους τους ανθρώπους που «ποιμαίνει», κι υπακούει μονάχα στη φωνή Θείου, του δικαίου και της ελεημοσύνης. Κι ότι «Αγιοβασίλης», μπορεί να γίνει ο καθένας -στα μέτρα του- άμα το θέλει η ψυχή του.

Εκεί μάθαμε πως ο Αγιοβασίλης ήτανε νέος και επίσκοπος σε μια μεγάλη πόλη της αυτοκρατορίας, την εποχή που βασίλευε ο Ιουλιανός. Αυτός, που ήθελε να ξαναστήσει στα πόδια της τη δωδεκάθεη αρχαία θρησκεία. Κάνοντας πόλεμο ζήτησε από τους κατά τόπους επισκόπους να του δώσουν τα χρυσάφια των Εκκλησιών για να αγοράσει όπλα. Ο Αγιοβασίλης, νέος επίσκοπος τότε, με την θέρμη της πίστης του, αρνήθηκε να συμμετέχει στην χρηματοδότηση του πολέμου, κι απάντησε πως δεν έχει να δώσει τέτοια βοήθεια. Μα ο βασιλιάς εθύμωσε πολύ, κι αντιμήνησε πως σαν επιστρέψει θα εξολοθρέψει τον θρασύ επίσκοπο και τον ανυπόταχτο λαό του.

Ο Αγιοβασίλης τότε, συλλογίστηκε πως μπορεί και να έκανε λάθος, και φοβούμενος μην πάρει στο λαιμό του τις ψυχές του κόσμου, τους είπε το πρόβλημα που είχε να αντιμετωπίσει. Και τους παρακάλεσε να δώσουν ο καθένας τους το κατι τί του, για να τα δώσει όλα μαζί στον βασιλιά, μπάς κι αποφύγουν το κακό που σχεδίαζε σε βάρος τους. Μα ο βασιλιάς, σε 'κείνη την μάχη σκοτώθηκε και δεν γύρισε για να πάρει το χρυσάφι. Κι ο Αγιοβασίλης, ο επίσκοπος-τότε-Βασίλειος, για να επιστρέψει τα χρυσάφια του κόσμου, διέταξε να φτιάξουν ψωμάκια και μέσα σ' αυτά να κρύψουν τα κοσμήματα που είχαν προσφέρει οι πιστοί, και τους τα μοίρασε. Έτσι, πήρε ο καθένας από κάτι, γιατί δεν ήταν πια μπορετό να βρεθεί ποιός είχε δώσει και τί. Γι' αυτό κι εμείς σήμερα, σε ανάμνηση της δίκαιης χαράς για την επιστροφή των θησαυρών, βάζουμε «φλουρί» στην αγιοβασιλιάτικη πίτα, για να κερδίσουμε πίσω, εκείνο που ήδη είχαμε δώσει.

Κι εκεί μάθαμε, πως ο Αγιοβασίλης ήτανε ο προνοητικός επίσκοπος, ο σοφός πατέρας που ήθελε να προστατέψει τα τέκνα του, κι ο δίκαιος οδηγητής ψυχών.

Ο Άγιος αυτός δεν ήτανε γέροντας με ρόδινα μάγουλα, πλούσιος και καταναλωτής. Νέος μοναχός, έγινε επίσκοπος, και νέος απεβίωσε. Ήτανε το πρότυπο της αρετής και της εγκράτειας, το παράδειγμα της φιλομάθειας και της μελέτης, της αγνείας, της αφοσίωσης και της πίστης στον λόγο του Ευαγγελίου. Η δράση του πολυσχιδής και η ευαισθησία του τεράστια. Είναι εκείνος που ίδρυσε τα πρώτα νοσοκομεία, τα γηροκομεία και τα φιλανθρωπικά ιδρύματα, σε μια εποχή που- ακόμη και- η ιδέα αυτή, ήταν ανύπαρκτη. Ο πρώτος που καλλιέργησε την μαθητεία σε πρακτικές τέχνες κι εργασίες, κι εκείνος που εκήρυξε την μεγάλη σημασία της αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας.

Απεβίωσε στα 50 του χρόνια, εξαντλημένος από την προσφορά στον ενδεή, και από την σωματική και πνευματική άσκηση, σύμφωνα με τις επιταγές της μοναστικής του πολιτείας.

Το όνομά του και το έργο του αποτελούν φάρο για όσους προτίθενται να διδάξουν, να επισκοπήσουν, να διοικήσουν, να προσφέρουν, να μονάσουν, να υποστηρίξουν ή να ασκηθούν και να παραδειγματίσουν με την ζωή τους.

Μπορεί ο μπαμπάς μου, να μην τά'ξερε όλα τούτα, τότε που ήμουνα μικρό παιδάκι. Μα η λειψή αφήγησή του με οδήγησε να βρώ τα απολειπόμενα, και με την σειρά μου να συμπληρώσω την ιστορία. Και, τελικά, να αξιολογήσω θετικά, το αληθινό του παραμύθι.

Μετά από χρόνια, ήρθε η ώρα να πλέξω το παραμύθι με την ιστορία και να διηγηθώ κι εγώ στα δικά μου τα παιδιά, την αληθινή ιστορία του Αγιοβασίλη, που φροντίζει κι αγαπάει, που προστατεύει και δεν αδικεί τον κόσμο που είχε να καθοδηγεί. Του Αγιοβασίλη, που η μέριμνα και η αγωνία του για τον άνθρωπο, και κυρίως για τα παιδιά, αποτυπώθηκε από πολύ παλιά, στα πρωτοχρονιάτικα κάλαντα.

Σε τούτο το έργο μου, Μάνα πιά, βοήθησε κι η αείμνηστη Δασκάλα τους, η Σμαράγδα, που πάντα της αληθινή και παιδαγωγός, ήρθε αρωγός και συμπλήρωσε την νουθεσία των παιδιών στο μυστήριο της αλήθειας, της αγάπης και της ευθύνης. Μαζί και η γιαγιά τους, η Κασσιανή, η άλλη Δασκάλα.

Αξέχαστη μου έμεινε σαν παιδί, η απομυθοποίηση της χαρούμενης κινηματογραφικής μορφής που γελάει και παίζει χωρίς να λογαριάζει τους πολέμους που γίνονται δίπλα της, και που ενώ ο κόσμος χάνεται, αυτή η φιγούρα προσφέρει καραμέλλες και παιχνίδια αντί για οικογένεια, αγκαλιά και φροντίδα[, ή (σήμερα) κινητά τηλέφωνα και βιντεοπαιχνίδια!]. Κι έτσι έμαθα πως το ψέμμα είναι πολύ όμορφο, αλλά δεν έχει περιεχόμενο.

Αλλά γιατί τόσο ψέμμα; Μόνο για την διαφήμιση και τις πωλήσεις; Μπορεί να δεχθούμε να εξαφανίζονται οι ψυχές των ανθρώπων για χάρη των αγορών;

Αναρωτήθηκε κανείς, πώς θα ζήσουν αυτές οι ψυχές χωρίς το ψέμμα που φέρνει ευχαρίστηση, μονάχα προς στιγμήν; Πώς θα ζήσουν, όταν αυτό το ψέμμα αποκαλυφθεί, κι όταν πέσει η αυλαία της απελπισίας και της εγκατάλειψης, σαν η απάτη σβήσει τα φώτα της γιορτής;

Δεν είναι καλό να αφαιρούμε το μυστήριο από τον κόσμο των παιδιών, αλλά είναι πολύ κακό να τους κρύβουμε την αλήθεια και να τους γεμίζουμε το μυαλό με χρυσόσκονη και πλάνες.

Το μεγαλύτερο Μυστήριο είναι η αγάπη και η αφοσίωση. Αν μπορέσουμε να κάνουμε τα παιδιά μας να αγαπούν, τότε ίσως να αγαπήσουν και τον εαυτό τους, και να μην τον καταστρέφουν με συμπεριφορές αλλοπρόσαλλες, αλλόκοτες, ανεύθυνες κι ακατανόητες. Τότε ίσως να προσπαθούν φιλότιμα και να αποκαλύπτουν τις δυνάμεις που κρύβουνε μέσα τους όλες οι αγνές, οι σπουδαίες κι αφοσιωμένες σε αξίες και αγάπη, ψυχές.

Η "μαγεία" των Χριστουγέννων

 

Σ

Σε κάποιες χώρες οι γιορτές των Χριστουγέννων καθιερωθήκανε μέσα από την λογοτεχνία, τον κινηματογράφο, την τέχνη, ακόμη και την μόδα, ως οι μέρες της ευτυχίας του ανθρώπου. Θα λέγαμε πως είναι προφανείς οι λόγοι. Εξ άλλου, υπάρχουν και … ιστορικές πηγές γι' αυτό.

Όμως, σ' ετούτη τη χώρα, τα Χριστούγεννα, δεν μας τα επέβαλε κανένας απ' έξω. Εδώ, εκατοντάδες, θα έλεγα χιλιάδες, χρόνια τώρα, Χριστούγεννα, είχε στην καρδιά του, καθένας που είχε ασπασθεί το Θείο Φώς και την Άγια Ταπείνωση. Mέχρι τότε οι άνθρωποι αποφασίζανε για το δέον, το αναγκαίο και το όριο και -άλλοτε υποδειγματικά οι πολλοί, άλλοτε- ο ισχυρός επέβαλε τους κανόνες του. Και τούτο οδηγούσε πάντα σε αδιέξοδο. Πότε οι φιλοδοξίες, πότε οι ματαιοδοξίες, πότε οι πλεονεξίες του καθενός, δημιουργούσαν συρράξεις και καταστροφές, στους τόπους και στη ζωή των ανθρώπων.

Από τούτον τον ταλανισμένο τόπο, περάσανε μυριάδες κατακτητικές ορδές, διαφόρων εθνοτήτων και φύλων. Κι η καθεμιά τους ποθούσε να εξουσιάσει τον κόσμο και την γή που τώρα είναι πατρίδα μας. Συχνά τον βρίσκανε τον τρόπο για να πετύχουνε τους σκοπούς τους οι επίζηλοι κατακτητές και επίδοξοι κοσμοκράτορες.

Έτσι γινόταν και στα χρόνια του Χριστού. Ο κόσμος στέναζε κάτω από τον δεσποτισμό της ανελέητης εξουσίας. Της συχνά εγκληματικής εξουσίας. Σήμερα πια, μετά από τόσους αιώνες επανάληψης του ίδιου μαθήματος της ανθρώπινης ιστορίας στην εξουσία, μας είναι καλά γνωστό, πως κάθε εξουσία, επιθυμεί αγέραστη κι ακμαία να μένει στο θρόνο της, πολλοί να την πολιορκούνε κι όλοι να υποτάσσονται στα θέλγητρά της. Όσοι δεν συντάσσονται με την εξουσία, διώκονται, τιμωρούνται ή γελοιoποιούνται, κι όσοι συντάσσονται, άγρυπνος φρουρός τους παραφυλάει, μην και στραβοκοιτάξουν ή αμφισβητήσουν τον καθήμενο στον θρόνο. Φοβερή απειλή επικρέμεται ο θάνατος (φυσικός ή άλλος, ποιός ξέρει) επί της κεφαλής του επιόρκου.

Σαν ακούστηκε το μήνυμα του Χριστού, όσοι ερίζανε για την κυριαρχία του κόσμου, ακούσανε πως είναι μάταιη η εξουσία επί του κόσμου, άδικη, δολερή, φθονερή, λίγη, μικρή κι ασήμαντη, μπροστά στην γαλήνη που χαρίζει η αγάπη κι η αποδοχή του άλλου. Γιατί όλοι οι άνθρωποι είμαστε το ίδιο, όλοι θα ζήσουμε εδώ, και κάποτε η ζωή του καθενός μας θα τελειώσει. Όλων η ζωή θα τελειώσει, και μάλιστα χωρίς να ξέρουμε το πότε και πώς.

Το μήνυμα του Χριστού, μας έκανε να καταλάβουμε τις δυνάμεις, την προοπτική μας, τα όριά μας, την αξία των πραγμάτων και την σημασία των επιθυμιών μας. Μας έδειξε την εναλλαγή στις περιστάσεις της ζωής του καθενός μας, και κατέδειξε την ποιότητα στην ζωή που μας φέρνει η αγάπη και η προσφορά. Στιγμάτισε την εγω-τική προσήλωση, και την φιλαργυρία, την ψυχική στεγνότητα και την ανάλγητη καρδιά. Μας έδειξε την κόλαση της κρυψίνοιας και της κατά μόνας πληρότητας. Μας έδειξε πως ο άνθρωπος ζει ως πρόσωπο, πάντα σε αναφορά με τον άλλο άνθρωπο. Και τι δεν μας έδειξε! Όμως ο άνθρωπος, εξόν από εκείνους τους λίγους, που η καρδιά τους στάθηκε εύπλαστη σαν το κερί, κι η αγριότητά τους έδωσε τη θέση τους στη σπλαχνικότητα προς τον αδύναμο, δεν ασπάστηκε τούτον τον λόγο. Κι αν τον ασπάστηκε προς ώρας, σύντομα τον παραποίησε. Και φρόντισε, από κάθε του λέξη να βγάζει κέρδος. Επονείδιστο κέρδος, αντίθετο προς την ουσία του Λόγου. Και διαδόθηκε σ’ όλον τον κόσμο μια επικερδής διδασκαλία, κατάλληλη για να κερδίσουν οι επιτήδειοι. Κι ο παράδεισος της αγάπης του Χριστού, άλλαξε. Ο κόσμος γέμισε καταστήματα.

Γιατί, σαν περάσαν τα χρόνια, η εξουσία των επικρατειών δεν ήταν πια τόσο μεγάλο θέλγητρο, όσο η εξουσία επί του πνεύματος των ανθρώπων, της σκέψης τους και των αισθημάτων τους. Εκεί πια γίνεται σήμερα ο πόλεμος. Κι ήρθαν τα καταστήματα να μας παράσχουν τα πράγματα και τις ευκολίες που θα μας χαρίσουν τον επίγειο παράδεισο. Αυτόν τον παράδεισο που θα μας κάνει να ξεχάσουμε τον παράδεισο της αγάπης του Χριστού.

Καταπιάστηκε, δηλαδή στα χρόνια μας, το εμπόριο κι οι επίδοξοι εξουσιαστές του κόσμου, να μας πείσουν πως αυτοί ξέρουν τι είναι και ποιος θα μας χαρίσει τον παράδεισο που όλοι αναζητάμε, κι όλοι επιθυμούμε. Το εμπόριο που ξεκίνησε να είναι κοινωνική λειτουργία με εύλογη πρόσοδο, κατέστη μηχανισμός απίθανου πλουτισμού, και διακίνησης απίστευτων, άχρηστων και συχνά επικίνδυνων αγαθών. Διεύρυνε μάλιστα τα αντικείμενά του σε τέτοιον βαθμό, που σήμερα διαπλάθει εικονικές κι ανύπαρκτες ανάγκες μέσω της διαφήμισης. Και μας πουλάνε τα πάντα. Αρώματα για να είμαστε θελκτικοί, ποτά για να ευφραινόμαστε, παιχνίδια για να παίζουμε συνέχεια, κινητά τηλέφωνα για να μιλάμε αδιάκοπα και παντού, σπίτια με υποθήκη την ζωή μας, αυτοκίνητα με ευκολίες πληρωμής δεκαετών δανείων, είδη και μέσα καλλωπισμού για αέναη νεότητα, και τόσα άλλα, που να μη μένει χρόνος να σκεφτούμε την ανάγκη του άλλου ή το νόημα της ζωής μας. Να μην μείνει χρόνος για περισυλλογή, για αυτοκριτική, για αλληλεγγύη, για μια δεύτερη σκέψη, για εξοικονόμηση, για προοπτική. Όλα εδώ και τώρα. Γιατί μας αξίζει. Για να χαιρόμαστε, για να ευχαριστόμαστε, για να απολαμβάνουμε, είδη για να έχουμε, είδη για να δείχνουμε την αγοραστική μας δύναμη, τόπους και στέκια για να βγαίνουμε, τρόπους και μέσα για να διασκεδάζουμε, ευκαιρίες για να εμφανιζόμαστε στα κοσμικά σαλόνια, τρόπους για να καταναλώνουμε, για να μας παίρνουν κάθε ικμάδα ζωής, σκέψης, κάθε μας στιγμή, αρκεί να μην μένουμε μόνοι, αδρανείς, ήσυχοι και μη ξοδεύοντες.

Κι εμείς οι φτωχοί, οι μετρημένοι, οι πιστεύοντες στον παράδεισο της αγάπης και αρνούμενοι την κόλαση της αυτοϊκανοποίησης μέσω των χρημάτων και της επίδειξης χαιρόμασταν τα Χριστούγεννα σαν την εστία της ελπίδας, και προσκαλούσαμε μέσα μας την ενθρόνιση αυτής της ελπίδας και του παραδείσου για όλον τον κόσμο.

Αυτό μας έκανε να θαρρούμε πως τα Χριστούγεννα ήταν η γέννηση του καινούργιου στον κόσμο. Η γέννηση της αγάπης. Η γέννηση της ένωσης του κόσμου στον ίδιο δρόμο ζωής, με τις ίδιες ανάγκες όλοι μας: να αγαπάμε και να μας αγαπούν. Να συντροφεύουμε ο ένας τον άλλο στις δυσκολίες της ζωής και να ευγνωμονούμε τον Πλάστη της ζωής για τούτο το φωτεινό κήρυγμα που έσκισε τα ερέβη του μίσους και της πλεονεξίας και στάλαξε ειρήνη στον κόσμο.

Αποτύπωμα αυτού κηρύγματος θυμάμαι στο Χριστουγεννιάτικο φτωχικό σπιτικό. Εκείνη τη μέρα, που μαζί με την Θεία Γέννηση, γιορτάζαμε στο σπίτι τον Πατέρα. Χωρίς στολίδια, χωρίς τρομπέτες χαράς, χωρίς παιχνίδια και δώρα, χωρίς πολυτελή εδέσματα. Η μάνα πάντα είχε έτοιμα τα τόσα και τόσα παραδοσιακά, και το τραπέζι γεμάτο μουτράκια, που περιμένανε την ολιγόλογη προσευχή (ευχαριστίας κι ευγνωμοσύνης) από τον πατέρα, για να αρχίσουμε το φαγητό μας. Η ονομαστική γιορτή του Πατέρα μαζί με τη Θεία Γέννηση ήτανε δείγμα στην παιδική μου ψυχή, της ευλογίας του Κυρίου μέσα σε τούτο το σπίτι. Κεράσματα, επισκέψεις συγγενών και φίλων, κι ευχές, αγκαλιές κι αγάπες ήτανε τα δώρα μας στον Πατέρα, κι εκείνου σ’ εμάς μια στον καθένα μας ματιά του γεμάτη αγάπη, μια αγκαλιά πάντα ήτανε ανοιχτή και μια καρδιά που χτυπούσε στη χαρά και την ευτυχία μας. Στα όνειρά του για εμάς, και στο καμάρι που ένιωθε με το μεγάλωμά μας. Μια παρουσία με τόση αγάπη, που ποτέ δεν μου λείψανε τα άψυχα δώρα. Και με την αγάπη του ετούτη οχυρό στη ζωή μου, καιμαζί «θεώρημα ύπαρξης» (που λένε και οι μαθηματικοί), έμαθα, πως ναι, μπορεί μια τόσο μεγάλη αγάπη να υπάρξει, να καρπίσει και ν΄αθανατίσει ψυχές. Ν’ αφήσει καρπούς κι αποτυπώματα στη ζωή πολλών ανθρώπων και να τους δώσει εφόδια και δύναμη ψυχής. Κι αφού γεννήθηκε στην καρδιά γονιών, τόσο ταπεινών στο φρόνημα, μπορεί να γεννηθεί και μεγαλύτερη στην καρδιά την δική μου, που μεγάλωσα από αυτούς τους γονιούς. Γιατί αυτοί ήτανε άνθρωποι με πολλές συμφορές και με πόνο πολύ, με θανάτους, πολέμους, καταστροφές κι ατυχίες. Κι όμως η ελπίδα κι η αγάπη τους, περίσσευε, και για τα παιδιά τους και γι’ άλλους ακόμη ανθρώπους. Κι εγώ ένας άνθρωπος κατάφορτος από την αγάπη τους, κάτοχος «ταλάντου» ανεκτίμητου, χρέος έχω να πολλαπλασιάσω αυτόν τον θησαυρό, το τάλαντον, κι όχι να το κρύψω στα σπλάχνα της γης μαζί με τ’ άψυχο σαρκίο μου. Γι’ αυτό φυλάσσω τούτη την αγάπη και θεωρώντας την θησαυρό ανεκτίμητο, και σκέφτομαι, πως κάθε τόσο πρέπει να ανοίγω το σεντούκι της ψυχής μου και να επενδύω στην ξόδεψή της.

Ετούτη η αγάπη, η αγάπη ανάμεσά μας, αγάπη ανυπόκριτη, άδολη, πλήρης χάριτος κι ευγνωμοσύνης, αγάπη της συνάντησης και άρση των διαστάσεων, των διαφορών, των αντεγκλήσεων και του μίσους, είναι όλη η χαρά του κόσμου. Και μόνη αυτή είναι αρκετή για να γεμίσει τις καρδιές ελπίδα, χαρά, συντροφικότητα, παρηγορία, και μόνη αυτή είναι ικανή για να μας βάλει στον ίδιο δρόμο συνοδοιπόρους, στο ίδιο έργο συνεργάτες, στον ίδιο σκοπό συντελεστές, για το καλό όλων μας.

Παρόλα αυτά, το μήνυμα της αγάπης φαίνεται πολύ ταπεινό σε πολλούς, κι ανεδαφικό. Φαίνεται «λίγο» και αφελές. Ενώ τα ιδανικά της εποχής, το χρήμα και η εξουσία, η φήμη και η αναγνώριση, θεωρούνται πολύ σπουδαιότερα. Τι κρίμα, η παναθρωπίνως ζωογόνα και ζωηφόρος αγάπη, που χαρίζει ευδαιμονία πνευματική και ψυχική, να είναι για πολλούς τόσο ασήμαντη, και το ακατάπαυστο κυνήγι του άπιαστου, φθαρτού, εφήμερου κι ατομικού ιδανικού -που χάνεται μαζί μας- να θεωρείται σπουδαιότερο, χωρίς μάλιστα οι υποστηρικτές του να φείδονται σε καθύβριση και καταγελοιοποίηση των υποστηρικτών της αγάπης του Χριστού!

Τώρα που η οικονομική κρίση μαστίζει τις τσέπες μας, κι αφού αφεθήκαμε ανεπαισθήτως να ξεγελαστούμε, επιτρέψαμε σ’ εκείνους που φρόντισαν να γεμίσουν την ζωή μας με οικονομικές απόψεις και στόχους, να μας αφαιρέσουν το μήνυμα της ελπίδας και της αγάπης και στη θέση του να βάλουν τα χρήματα και τα άλλα υλικά αγαθά, και τις διάφορες εφήμερες καταναλωτικές και ηδονιστικές υπηρεσίες. Κι εμείς εβγήκαμε στο κυνήγι τους.

Γιατί χωρίς λεφτά, Χριστούγεννα κάνεις, χωρίς ανθρώπους και αγάπη όμως, ακόμη κι αν έχεις λεφτά, Χριστούγεννα δεν μπορείς να κάνεις. Ίσως γι’ αυτό, κάποιοι, να νιώθουν άσχημα στις γιορτές. Γι’ αυτό θέλουν να τελειώνουνε γρήγορα οι μέρες αυτής της ανυπόφορης αγάπης, και ν΄αρχίσουνε οι μέρες του κυνηγιού και της δράσης.