Παρασκευή 20 Ιανουαρίου 2017

Η ελευθερία των στοχασμών και το «δικαίωμα» στην επίκριση


Image result for εικόνες ο ρήτορες 

Διαβάζοντας την αρθρογραφία σε κάποια social media, παρακινούμενη από κάποιους τίτλους, που φαίνεται να κρύβουν ένα ενδιαφέρον μήνυμα, πολλές φορές διαπίστωσα ότι οι καλές σκέψεις, σώζονται όταν αυτές εμφορούνται από αξίες, ενώ η ανυπαρξία αξιών δεν διασώζει ακόμη και την καλύτερη σκέψη.

Ένα τέτοιο σημείωμα, με το οποίο ξετυλίγεται η σκέψη του συγγραφέα-αρθρογράφου, μπορεί να αποτελεί ενδιαφέρουσα κριτική και τοποθέτησή του σε ένα θέμα που αφορά πολλούς, ή ακόμη και όλους μας. Κι αν πρόκειται για κάτι τέτοιο, το σημείωμα αυτό, βρίσκει αμέσως την θέση του στην ζωή και την σκέψη μας, και μπορεί να αποτελέσει εφαλτήριο για περίσκεψη, ή και για λύσεις και καλύτερες προτάσεις επί κακώς κειμένων ζητημάτων και κακώς τηρουμένων πρακτικών, αναγομένων ακόμη και στην πολιτική, την παιδαγωγική, την οικονομική, ή την καλλιτεχνική δράση και συμπεριφορά μας.

Μπορεί, όμως, η συγγραφή και η δημοσίευση στα social media ενός τέτοιου σημειώματος, να αποτελεί ένα ξέσπασμα οργής, επίκρισης, ή και μείωσης άλλων. Στην περίπτωση αυτή πρόκειται για την έκφραση της προσωπικής άποψης και κυρίως της προσωπικής ενόχλησης κάποιου, που δεν υπερβαίνει το άτομό του και τις προσωπικές του προτιμήσεις και τα γούστα του.

Διαφεύγει σε πολλούς ότι η ελευθερία της έκφρασης των στοχασμών δεν ανάγεται στο συχνά ακουόμενο «δημοκρατία δεν έχουμε; λέω ό,τι θέλω, κάνω ό,τι θέλω»!

Το αντίθετο συμβαίνει! Η ελευθερία της έκφρασης (των στοχασμών) ανάγεται στην δημόσια διατύπωση των προβληματισμών του καθενός μας και την διάδοσή τους, προκειμένου να εκτεθούν στην βάσανο και την δοκιμασία της λογικής και της κοινωνικής αποδοχής. Έστω και της περιορισμένης κοινωνικής αποδοχής.

Γιατί ο λόγος έχει αντίλογο. Και η λογική (έχει) τον αντίποδά της: τον παραλογισμό! Όπου, στην κοινωνία υπάρχει η τάση επιβολής, απαντά και η τάση της εν ελευθερία επιλογής!

Η ελευθερία στην έκφραση των στοχασμών, είναι μια εξαιρετικά πολιτική πράξη. Η ελευθερία αυτή, καλύπτει την δημόσια ζωή μας και την στάση μας, παράλληλα με την συν-ύπαρξή μας με τους άλλους, με τους οποίους διαβιώνουμε στην ίδια κοινωνία και έχουμε κοινά προτάγματα. Η διασάφηση και ο έλεγχος των προταγμάτων μας, η επινόηση νέων, η βελτίωση υφισταμένων, όπως και η εναλλακτικότητα στην χρήση γνωστών ήδη εργαλείων, είναι ο στίβος της ελεύθερης της έκφρασης των στοχασμών.

Έτσι η κυβερνητική πρόταση ενός πολιτικού αρχηγού είναι στο χέρι του πώς ακριβώς θα εκφρασθεί και τί θα περιέχει. Όμοια, οι επιστημονικές απόψεις ενός φιλοσόφου, ενός οικονομολόγου, ενός παιδαγωγού. Αντιστοίχως ενός ειδικού για το εργόχειρο και το αντικείμενό του, μιας νοικοκυράς για τις δουλειές του σπιτιού, της γιαγιάς για την ζωή, και του καλλιτέχνη για την τέχνη του, κ.α. πολλών.

Η κριτική που περιέχει και στοιχεία από ατυχείς, ασυνεπείς, αντιφατικές, επιπόλαιες, ή αρνητικές γενικά, συμπεριφορές κρινομένου δημοσίου προσώπου, το οποίο με τις αποφάσεις, τις δράσεις και τις προτάσεις του επηρεάζει την ζωή μας, είναι κρίσιμη και χρήσιμη για την επιχειρηματολογία, γιατί αποτελούν αυτό που οι νομικοί λέμε «πραγματικό ή ιστορικό μέρος» σε μια έρευνα.

Δεν υφίσταται αληθώς ελευθερία στην σκέτη, γυμνή και απροκάλυπτη έκφραση μειωτικών χαρακτηρισμών! Και η δημόσια έκφραση της κριτικής, δεν είναι ελευθερία εξυβρίσεων, ούτε ελευθερία προσωπικού ξεσπάσματος!

Υφίσταται ασφαλώς η ελευθερία της ιδιωτικής ζωής μας, όπου ο καθένας μας μπορεί να συμπεριφέρεται όπως θέλει, και έχει την νόμιμη αξίωση να μην του ζητάνε οι τρίτοι τον λόγο για το πώς θα φέρεται κατ' ιδίαν! Αυτό φίλοι μου, θα το κάνουν, όσοι ανήκουν στον ιδιωτικό του κύκλο, δηλαδή όλοι εκείνοι που τον ακούνε!

Όπως φαίνεται ακόμη και η ιδιωτική ελευθερία της έκφρασης και συμπεριφοράς είναι πολύ στενά συναρτημένη με τον άλλον που είναι απέναντί μου και με ακούει! Γι' αυτό, θα πρέπει να τον κάνουμε να μπορεί να μας ακούει και να καταλαβαίνει αυτά που θέλουμε να του πούμε! Αν, ασφαλώς, έχουμε κάποιον λόγο για να μιλήσουμε...

Στη δημόσια όμως ελευθερία μας για έκφραση των στοχασμών και των ιδεών μας, και για την διάδοσή τους, δεν πρέπει να μας διαφέυγει ότι οι καινούργιες ιδέες συχνά κάνουνε πάταγο, και μπορεί να γεμίσουνε σκόνη και συντρίμμια τον περίγυρο, ενώ οι παλιές κρατάνε ζωντανό τον κόσμο που ζήσαμε. Και μάλιστα, οι δυνατότερες από αυτές αντέχουνε στο χρόνο. Ενώ, οι πιο φθαρμένες, αντί να ωφελούν τον κόσμο, τον βλάπτουν σημαντικά, γιατί είναι κακές κεκτημένες συνήθειες, που η αυθαιρεσία και ο εγωϊσμός, η δύναμη και η βία, τους αφαίρεσαν κάθε καλοπροαίρετη αρχική σημασία και αξία, από δική μας ανεμελιά και αδιαφορία στην επαγρύπνηση και την φύλαξη του αγαθοποιού τους αρχικού σκοπού και στόχου.

Δεν είναι πάντα οι καινούργιες ιδέες το φώς, και δεν είναι πάντα οι παλιές το σκοτάδι. Μπορεί οι καινούργιες να φέρουν ζωή σ' έναν τόπο, μα μπορεί να ναι' κεραυνός και να τον κάψει. Ο τόπος θα ζήσει με την σπίθα που σώθηκε, με την πείρα και την σοφία που αποκομίστηκε και με τα οράματα του οικουμενικού και του αγαθού που αχνοφέγγουν στις ψυχές αυτών που πιστεύουν στο δικό τους το χρέος, όπως και στο χρέος εκάστου των άλλων!

Κι η συνέπεια, η λογική, αλλά κυρίως η γενική ωφέλεια, θα πρέπει οπωσδήποτε να διέπει όλες τις καινούργιες ιδέες και τους στοχασμούς πάνω στη ζωή και την δράση μας ως μελών της κοινωνίας. Κι άλλο τόσο η επαγρύπνηση όλων μας στην φύλαξη και την προστασία του γενικού καλού.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου