Οι όψεις των δράσεων του ανθρώπου είναι πολλές, πολύπλοκες και πολυσχιδείς. Ο καθένας μας έχει την ευθύνη να διαχειριστεί την ενότητα της προσωπικότητάς του και την πολυμορφία των εκδηλώσεών του, και ταυτόχρονα να σεβαστεί τον περίγυρό του. Γιατί η ελευθερία του ενός, δεν μπορεί να σημαίνει κατάργηση της ελευθερίας και της προσωπικότητας του άλλου.
Είναι σαφές πως όταν βρισκόμαστε σε δημόσιους χώρους, και μιλάμε για πράγματα που αφορούν, επηρεάζουν και διέπουν περισσότερους ανθρώπους, πέρα και εκτός από τον εαυτό μας, είναι σημαντικό να έχουμε κατά νου, ότι πρέπει να προσέχουμε πολύ τον τρόπο προβολής των ατομικών μας επιλογών και πίστεων, και το πώς αυτές συμ-πλέκονται, συναντώνται, ή, αντι-τίθενται και διαφοροποιούνται με τις αντίστοιχες επιλογές και πίστεις των άλλων.
Δεν μιλάμε για επιβολή των ιδίων ημών απόψεων και πίστεων στους άλλους, γιατί αυτό παραβιάζει την προσωπικότητα και την βούληση των άλλων.
Η ελευθερία της έκφρασης των στοχασμών και της διάδοσης των ιδεών, είναι πολύ διαφορετικό πράγμα από εκείνο που συχνά παρατηρείται όταν σε δημόσιους ή κοινόχρηστους χώρους (μέσα μαζικής μεταφοράς, αίθουσες εκδηλώσεων ή μαθημάτων κλπ. χώρους) χρησιμοποιώντας -επί μακρόν- το κινητό μας φωνάζουμε από χαρά ή από εκνευρισμό. 'Η όταν σε τέτοιους (όπως παραπάνω) χώρους, διαπραγματευόμαστε θορυβωδώς ή απαιτούμε από τον συνομιλητή μας, με θυμό ή ένταση, ό,τι έχουμε ανάγκη ή ό,τι θέλουμε. Το ίδιο και όταν υβρίζουμε, «κουτσομπολεύουμε» κλπ., αγνοώντας όσους βρίσκονται κοντά μας, και παραβλέποντας ότι μπορεί να βρίσκονται σε κατάσταση που είναι πολύ δύσκολο γι' αυτούς, ακόμη και ν' ακούνε. Αυτά δεν είναι «ελευθερία της έκφρασης των στοχασμών και της διάδοσης των ιδεών», είναι άλλο πράγμα. Αυθαιρεσία, ναί, αμορφωσιά, ναί. Εγωϊσμός, ναί. Αλλά όχι ατομικό δικαιωμα πολιτισμένου ανθρώπου.
Στην ελευθερία της έκφρασης των στοχασμών μας δεν εμπίπτει ασφαλώς, ούτε η εις επήκοον πάντων (των συνταξιδιωτών μας, αν π.χ. ταξιδεύουμε με ΜΜΜ) γνωστοποίηση των ερωτικών μας δεσμών, και άλλων ακραιφνώς προσωπικών υποθέσεων και επιλογών. Στην περίπτωση αυτή, άσχετα από το αν έχουμε την πρόθεση προς τούτο ή όχι, παραιτούμεθα -de facto- από το απόρρητο της επικοινωνίας μας αφ' ενός, και αφ' ετέρου παρενοχλούμε τους γύρω μας, διττά. Όχι μόνο τους στερούμε τον προσωπικό τους χρόνο σκέψης ή ηρεμίας και απόλαυσης του ταξιδιού τους, αλλά, επί πλέον, τους εξαναγκάζουμε σε αδιάκριτη παρακολούθηση της προσωπικής μας ζωής και των προσωπικών μας επιλογών, και μάλιστα με τρόπο που δεν μπορούν να απέχουν από αυτό.
Οι παραπάνω ελευθερίες δεν είναι στην ουσία τους ατομικές ελευθερίες, όσο τρόποι ύπαρξης, σύμφυτοι με την ιδιότητα του ανθρώπου, ως ανθρώπου, δηλαδή ως προσωπικότητας, μέσα σε ένα πολιτισμένο περιβάλλον. (Θεωρούμε ότι) ο πολιτισμός μας έχει δημιουργήσει και εγκαθιδρύσει τούτον τον τρόπο ύπαρξης και (ότι) αρνείται ένα τρόπον ύπαρξης χωρίς ελευθερία στην έκφραση των στοχασμών και την διάδοση των ιδεών μας.
Η διάδοση των ιδεών είναι ένα ακόμη μέσο για την υποστασιοποίηση της ελευθερίας της έκφρασης των στοχασμών του ανθρώπου. Και τούτο, γιατί οι διατυπωμένες κι εκφρασμένες σκέψεις, χωρίς τη βάσανο του αντιλόγου και της κριτικής, δεν αποκαθαίρονται, ούτε δοκιμάζονται για την πληρότητα, την λογική και την συμφωνία τους προς κάποιο πλαίσιο αρχών και αξιών, εντός του οποίου (ενδέχεται/πρόκειται να) θα λειτουργήσουν.
Τί να πεί κανείς, για την πολιτική χειραγώγηση που υφιστάμεθα από τα ΜΜΕ και τη «διάδοση των πολιτικών ιδεών και των κομματικών σχεδιασμών»;
Η ελευθερία του Τύπου, του κινηματογράφου, της ραδιοφωνίας της τηλεόρασης και της φωνογραφίας λειτουργεί για την ενημέρωση, την καλλιέργεια και την ψυχαγωγία των πολιτών, λαμβανομένων προστατευτικών μέτρων μόνο για τη νεότητα, την ασφάλεια και την άμυνα της χώρας, καθώς και για το κύρος ορισμένων θεσμών, ή προσώπων εκπροσωπούντων θεσμούς.
Οι υπάρχοντες περιορισμοί προστατεύουν έννομα αγαθά υπέρτερα από την ενημέρωση και την ψυχαγωγία. Γιατί... υπάρχουν και τέτοια, αγαθά: υπέρτερα.
Δεν είναι υπέρτατο αγαθό η περιέργεια του κουτσομπόλη, ούτε ο κορεσμός της ματαιοδοξίας του κομπλεξικού, που θέλει να ξέρει όλα τα άσχημα που έκαναν οι άλλοι, προκειμένου αυτός να βγαίνει πάντα καλύτερος.
(Αυτά τα ολίγα, για να τα έχουμε υπ' όψιν μας, όταν φωνασκούμε στο κινητό μας, μέσα στο τραίνο, στο λεωφορείο, ή στο κατάστημα που ψωνίζουμε, αλλά και στις δημόσιες υπηρεσίες, όταν -περιμένοντας- πιάνουμε την κουβέντα..., και συμβαίνει καμμιά φορά να διαπιστώνουμε ότι επειδή επικρατεί χάβρα από τις αμέριμνες συζητήσεις μας, δεν δυνατή ούτε η συνεννόηση με τον υπάλληλο, που ασχολείται μαζί μας.
Είμαι αναγκασμένη να απολογηθώ για τούτο το σημείωμα: ο λόγος που το γράφω, είναι γιατί κάποιες φορές που αντέδρασα όσο μπορούσα πιο διακριτικά σε σχετική -αδιάκριτη- και εκκωφαντική ενόχληση, πήρα την απάντηση: Μπά; σας ενοχλήσαμε; ελευθερία λόγου δεν έχουμε; Τότε λοιπόν, αναλογίστηκα ότι η ελευθερία λόγου ήταν στη συγκεκριμένη περίπτωση, απλώς ελευθερία αλόγου!)
Σημείωση: Το άρθρο 14 του Συντάγματος προβλέπει τα σχετικά με την ελευθερία της έκφρασης των στοχασμών και τη διάδοσή τους, και με τον Τύπο. Προβλέπεται επίσης η χωρίς λογοκρισία και προληπτικό έλεγχο ελευθεροτυπία, και η άσκησή της εντός πλαισίου αρχών και με την προϋπόθεση ότι δεν προσβάλλονται ορισμένα έννομα αγαθά, υπέρτερης αξίας.
Εξαιρετικό και πρωτότυπο κείμενο! Φωτίζει το ζήτημα της ελευθερίας του λόγου από μια πλευρά που σπάνια εξετάζουμε (αφού στις μέρες μας "λόγος" είναι μόνο ο πολιτικός - για να μην πω κομματικός...).
ΑπάντησηΔιαγραφή