Η πολιτική θεώρηση της "κοπάνας"

 

Όταν μας βολεύει, είναι αγώνας και κοινητοποίηση, κι όταν μας θίγει, είναι φασιστική χειραγώγηση!

Διαβάζω στους protagon.gr τις απόψεις του κ. Κώστα Γιαννακίδη (Ρόδα τσάντα και Μακεδονία) με αφορμή τις επίκαιρες διαδηλώσεις των μαθητών, και αναρωτιέμαι για το χρονικό σημείο που η "κοπάνα" από το σχολείο, έγινε νοοτροπία αιχμής.

Μπορεί, στους σύγχρονους τραγικούς καιρούς που ζούμε, να είναι καθημερινό ζητούμενο η μαθητική κοπάνα

• για όσους δεν ενδιαφέρονται να αλλάξουν την ζωή τους (και να βελτιωθούν ως άνθρωποι και ως κοινωνικά όντα), 
• ή για όσους διαπαιδαγωγούνται με άξονα την πρακτική αυτή, 
• ή με άξονα τα αποτελέσματα που οι παιδαγωγοί τους αποσκοπούν να επιφέρουν στην κοινωνία με αυτήν τους την πρακτική.

Αναρωτιέμαι (με απορία, είναι αλήθεια), πόσοι έχουν -εν γνώσει τους, και όχι κατά λάθος- το ψυχικό σθένος και το πνευματικό περιθώριο να μείνουν αναλφάβητοι. Αλλά δεν θυμήθηκα ποτέ τον εαυτό μου και πολλούς από τους ομηλίκους μου, στα χρόνια της εγκύκλιας παιδείας μας, να επιζητούμε την αμορφωσιά και την απαιδευσία μας. Οι καλοί και οι μέτριοι μαθητές της εποχής μου δεν ήταν ούτε "φυτά" κατά το κοινώς λεγόμενο, ούτε εραστές της κοπάνας. Παραδέχομαι πως ήτανε ευπρόσδεκτη μια εκδρομή στη φύση (και γύρω μας υπήρχε άφθονη φύση), ίσως γιατί θα αποτελούσε μια εύθυμη και χαλαρή συντροφιά στις ανάκατες παρέες, με ανέκδοτα, ιστοριούλες καθημερινότητας, πειράγματα, όνειρα, και παιχνίδι με  μπάλες και τόπια. Οι κακοί μαθητές, φαντάζομαι πως ανέκαθεν την επιζητούν, όπως το νερό ο διψασμένος! Προφανώς, για να αποφεύγουν την έκθεσή τους στην αδιέξοδη άγνοια και αμέλειά τους, και στην δημοσιοποίηση -μέσα από την αξιολόγηση- αυτής της άγνοιας και της υστέρησής τους.

Από τους συμμαθητές μου, όσους θυμάμαι (και θυμάμαι τους περισσότερους), κανείς δεν έμεινε στα αζήτητα της ζωής. Ούτε περιπλανήθηκαν σε πολιτικούς προθαλάμους ικετεύοντας για μια θεσούλα αργομισθίας. Κάποιος από αυτούς, που κάποτε προσκλήθηκε να υπηρετήσει ένα τέτοιο πόστο, και μάλιστα με την υπόσχεση διορισμού, απήντησε πως "προτιμάει να είναι αφεντικό στην πείνα του...".

Βλέπετε, δεν ήμασταν καλομαθημένοι, τακτοποιημένοι από γεννησιμιού μας, ή ανέμελοι ώστε ν είμαστε πρόσφοροι σε χειραγώγηση. Όταν η ζωή είναι σκληρή, και τα μέσα που διαθέτεις είναι περιορισμένα, αναγκάζεσαι να θέλεις να την αλλάξεις. Να την βελτιώσεις. Να της προσθέσεις αυτά που θα σε διαφοροποιήσουν από το στενόχωρο παρόν, κι από εκείνο το αύριο που προεικονίζει το αδιέξοδο σήμερα. Κοπάνες κάνανε πάντα οι τακτοποιημένοι, οι αδιάφοροι, οι εκ των προτέρων συγχωρημένοι δια πάν παράπτωμα, και οι λοιποί σε παρόμοιες θέσεις και συνθήκες. Αυτοί πάντα υπάρχουν.

Η δεκαετία του '70 είχε λοιπόν δουλειά, πολλή δουλειά (κατάρτιση, μελέτη, σπουδές) με συνέπεια, επιμονή και υπομονή. Η δεκαετία του '80 είχε (διαλαλούμενη την) πολιτική ελευθερία και την πνευματική περιπλάνηση, σε ερωτήματα που η ζωή επιτακτικά ζητούσε απαντήσεις, αφού σε λίγο όλα θα γίνονταν με προσωπική μας ευθύνη για την ζωή μας και την επιβίωσή μας. Πρώτο ζητούμενο η αποτελεσματικότητα. Η δεκαετία αυτή, άφησε πίσω της αρκετές εμπειρίες. Ήττες, άκαρπες προσπάθειες, επαγγελματική ανασφάλεια, δημιουργία οικογένειας, και ένα διαρκώς κλυδωνιζόμενο από την ροή των πραγμάτων ρυθμό ζωής. Περιθώριο διαφυγής και "κοπάνας" κανένα! Άφησε, κυρίως, γνώση, επίγνωση. Εμπειρία και συναίσθηση προσωπικής ευθύνης.

Το δίδαγμα που αποκόμισα από τις πιο δύσκολες δεκαετίες της ζωής μου, είναι πως όταν απουσιάζει η μέριμνα και η εργώδης προσπάθεια, θα απουσιάζει η εμπειρία, η γνώση και το αποτέλεσμα.

Η κοπάνα είναι μια ανεύθυνη διαφυγή. Μια ασύνειδη (και συνεπώς μια έλλειψη στην διαπαιδαγώγηση, που σε ωθεί σε) φυγή από τις ευθύνες και τις υποχρεώσεις. Αυτή η φυγή, σε προετοιμάζει για μια αναποτελεσματική κατάρτιση και επομενως για μια μειωμένη ικανότητα στην εκπλήρωση των υποχρεώσεων που θα κληθείς στην ζωή σου να αναλάβεις.

Είναι λογικό η ανικανότητα (για την ανάληψη σημαντικών ευθυνών και υποχρεώσεων) να σε καθιστά (ανελεύθερο και) εξαρτημένο από κάποιον που θα σου χαρίζεται και θα σε θεωρεί κατώτερο των περιστάσεων, ενδεή, άξιον οίκτου, και ανάξιο για να σου εμπιστευτούν έργα δύσκολα, με απαιτήσεις και προοπτικές μέσα στο χρόνο και στην κοινωνία. Όσο και να διαλαλείς την ελευθεριότητα και την τόλμη σου (στην αποφυγή των σταδίων της ψυχικής και πνευματικής σου ωρίμασης), κανέναν δεν θα πείσεις για την καταλληλότητά σου, όσους κι αν ενδιαμέσως καταφέρεις να πλανέψεις.

Η τάση για κοπάνα από τα μαθήματα είναι μια παρέκκλιση πολυτελείας, όσο κι αν είναι μια εσωτερική ανάγκη για πρόσκαιρη διαφυγή και στιγμιαία ανάπαυλα από τις επιτακτικές υποχρεώσεις της στιγμής. Σε όλους μπορεί να συμβεί να χρειάζονται μια παύση, μια βραχύχρονη διακοπή στην ένταση των προσπαθειών. Αλλά, η διακοπή στην τήρηση των αρχών της διαπαιδαγώγησης, έχει ως αποτέλεσμα την αναίρεσή της. Είναι άλλο πράγμα η επιείκεια και η ελαστικότητα του παιδαγωγού, όπου κάτι τέτοιο απαιτείται.

Η παιδαγωγική αγυρτεία για διευκόλυνση, παθητικότητα και αδράνεια του μαθητή, ενσταλλάχθηκε βαθμιαίως με "εκπτώσεις" στην εκπαίδευση και στην διαπαιδαγώγηση, την ατιμωρησία της μαθητικής αμέλειας και παραβατικότητας και έλλειψη αξιολόγησης των μαθητών με το εύσχημο πρόσχημα "να μην δημιουργούνται στα παιδιά ψυχικά τραύματα" κατά την διόρθωση των λαθών τους (αυτή είναι η επίσημη αιτιολογία, που αναγράφεται στην αιτιολογική έκθεση του νόμου 1566 για την εκπαίδευση). Σαν να μην διορθώνει η ίδια η ζωή, από μόνη της, τα λάθη που κάνουμε. Σαν να μην έχουν συνέπειες τα λάθη μας.[Για παράδειγμα -γνώσης και εφαρμογής αυτής της γνώσης που αποκτήσαμε- αν εξετάσουμε την παραβίαση του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, θα δούμε ότι σημειώνει πολλές κόκκινες υπογραμμίσεις στην άσφαλτο, από τις παραβάσεις των βλαστών μας, που τους δίνουμε το αυτοκίνητο για να πάνε στα πάρτυ και να πιούνε, γιατί ..."παιδιά είναι! να μην βγούνε; πότε θα βγούνε; κλπ."]

Οι επαγγελματίες της κοπάνας από το σχολείο, δεν είναι μόνο κοπανατζήδες από την τάξη. Επειδή συνηθίζουν πια στην διαφυγή, είναι ευτύχημα αν τυχόν συμβεί να το διορθωσουν, πριν τους προλάβει το αποτέλεσμα της συμπεριφοράς τους. Αν όχι, συνεχίζουν να είναι κοπανατζήδες, και από την κοινωνία (δεν πληρώνω) σε βάρος των άλλων, και από την οικογένειά τους, τους φίλους και τους δικούς τους ανθρώπους. Το κακό είναι πως ζητούνε επιείκεια, δικαιώματα έναντι των μη κοπανατζήδων και κοινωνικές απολαυές, ως εάν δεν ήσαν κοπανατζήδες!

Η κοπάνα για "υπέρτερους σκοπούς" έγινε τόσο πολύ της μόδας μετά την μεταπολίτευση, που κλείνουμε ασυστόλως τα σχολειά και τα πανεπιστήμια, τους δημόσιους δρόμους, τις ιδιωτικές επιχειρήσεις, καταστρέφουμε τις κρατικές υποδομές, και κατακαίμε τις ιδιωτικές περιουσίες με παράπλευρες απώλειες ακόμη και ανθρώπινες ζωές, γιατί οι υπέρτεροι αυτοί σκοποί (που συνήθως συνίστανται στο βραχυπρόθεσμο, ή το απώτερο συμφέρον κάποιου κόμματος) απαιτούν την σχετική ταραχή, ώστε να παρασχεθούν προσχηματικά επιχειρήματα για να περάσουν μια πολιτική αξίωση, ή να εμφυτεύσουν την κοινωνική ενοχή σε περίπτωση άρνησης και αντίστασης.

Κι αφού τα διδαχθήκαμε όλα αυτά (αναίτια και άσχετη κοπάνα και κατάληψη, δηλ. για ψύλλου πήδημα) με τα συχνά μαθήματα που μας έδωσε, από τα μαθητικά τα νειάτα του, ακόμη κι ο ίδιος ο πρωθυπουργός, κι  αφού οι μαθητές σήμερα, απαντάνε στα κυβερνητικά προτάγματα, με κατάληψη σχολείων, διαδηλώσεις στις πόλεις και παρελάσεις, δηλαδή με μια σαφή και δυναμική αντίδραση, η ίδια αυτή η διδάξασα εξουσία, επειδή η συγκεκριμενη μεθοδολογία δεν την συμφέρει και δεν την βολεύει,  καθυβρίζει την αντίδραση των μαθητών! Δάσκαλε που δίδασκες...

Η ίδια αυτή, η διδάξασα εξουσία, συκοφαντεί, σήμερα, ως υποχείρια, τους μαθητές που αντιδρούν και ξεσηκώνονται ενάντια στην εφαρμοζόμενη άθλια εξωτερική (και όχι μόνο) πολιτική της. Μια πολιτική, που από διαμαρτυρία του πεζοδρομίου έγινε εξαναγκαστή ρύθμιση, και που στερεί από τους Έλληνες την ιστορία τους και ουσιώδη πολιτισμικά δεδομένα τους, χαρίζοντας ταυτότητα και γλώσσα στους γείτονες που θέλουν να βγούνε στο Αιγαίο, σε εφαρμογή παλαιότερης κοινής και συμφωνημένης επιδίωξης.

Όχι κύριοι. Η αντίσταση στον εξανδραποδισμό και η αντίδραση στον εθνικό ευτελισμό, δεν είναι κοπάνα από τα μαθήματα.

Κοπάνα από την ζωή είναι η μυωπική χειραγώγηση της νεολαίας για πρόσκαιρα κομματικά οφέλη, και η εκμαυλιστική παραίνεσή της να αδιαφορεί για την παιδεία, την μόρφωση, την αρετή και την ηθική της ολοκλήρωση.

Ανεύθυνη κοπάνα των κομμάτων και των πολιτικών από την ιστορία είναι η άνευ ορίων παράδοσή τους στο κυνηγητό της εξουσίας, στην λήθη των λαθών τους, στην ήττα της ηθικής, στην αδράνεια, τον πολιτικό ωχαδερφισμό και την απεμπόληση των ιερών και τιμίων.

Η ιδιοτελής κοπάνα έγινε πια τρόπος και πολιτική έξις. Κοπάνα από την λογική, κοπάνα από την ηθική, κοπάνα από την εθνική ταυτότητα, κοπάνα και από την φύλαξη των Θερμοπυλών.

Ας μην μιλήσουμε τώρα για την κοπάνα από την αίσθηση περί την εφαρμογή του δικαίου (γιατί, γι' αυτό πρόκειται, όταν φυλακίζουνε για δέκα χρόνια, έναν ενδεή άνθρωπο, με σάρκα και οστά, που παραβατικά παρέστησε πως τέλειωσε την Στ δημοτικού, ίσα-ίσα για να δουλέψει στην καθαριότητα, λές κι οι αναλφάβητοι δεν ξέρουνε να καθαρίζουν...!)

Κοπάνα από την ντροπή, κοπάνα από την αλήθεια, κοπάνα από την πίστη, κοπάνα από την λογοδοσία και τον απολογισμό. Είμαστε πια, συνεπείς και παρόντες, μονάχα στα πάθη μας, πάθη κάθε λογής: Εξουσιολογνεία, αλαζονεία, υπερηφάνεια, ψευδολογία, δημαγωγία, απάτη, στρέβλωση των νοημάτων, κατάχρηση εξουσίας, και πάει λέγοντας, γιατί τα πάθη είναι αναρίθμητα.

Η κοπάνα κατέστη, στην εποχή μας, μια αξία περιωπής, γι' αυτό ορμούν όλοι να δείξουν, πως κι αυτοί εμφορούνται από το εν λόγω υψηλό -εντός της ηθικής τους αβύσσου- ιδεώδες. Μπράβο τους! Την κατακρίνυν, μόνο όταν δεν τους συμφέρει!

Αλλά, ας προσέξουμε κι εμείς, κι όσοι νουνεχείς, κι ας μην την "κοπανήσουμε" από την υποχρέωση να καταψηφίσουμε έωλους, ιδιοτελείς και κοπανατζήδες, για να μην καταστήσουμε κάποιον από αυτούς,  κυβερνήτη της ζωής και της προοπτικής μας, για μια ακόμη φορά.